Styrkir til rannsóknaverkefna í heilbrigðis- og lífvísindum 

Tvö verkefni hafa hlotið styrk úr STAFNI: Styrktarsjóði Brynju Einarsdóttur og Arnar Almarssonar við Háskóla Íslands. Þetta er í fyrsta sinn sem úthlutað er úr sjóðnum og heildarupphæð styrkja nemur fjórum milljónum króna.

Markmið sjóðsins er að stuðla að menntun og víðsýni efnilegs námsfólks í raungreinum, heilbrigðisvísindum, verkfræði og tölvugreinum, s.s. innan gervigreindar og lífupplýsingafræði. Einkum er litið á umsóknir sem tengjast heilsu, líftækni og lyfjaþróun á einhvern hátt. Sjóðurinn veitir styrki til íslenskra nemenda við og frá Háskóla Íslands sem eru í framhaldsnámi hér heima eða erlendis og tengja saman greinar í vinnu sinni. Sjóðnum er ætlað að efla samvinnu milli ólíkra fræðasviða og hvetja námsfólk til að tengja saman mismunandi tæknisvið og -greinar. 

Erna María Jónsdóttir, doktorsnemi við Lyfjafræðideild Háskóla Íslands, hlýtur styrk fyrir verkefni sem snýr að þróun á nýju nanólyfjaformi með aukna sækni í svokölluð EGFR1 jákvæð krabbamein, eins og ákveðin brjóstakrabbamein. Erna er lyfjafræðingur sem lokið hefur BS og MS í lyfjafræði frá Háskóla Íslands og vann í fjögur ár við myndgreiningu krabbameinssýna í samstarfsverkefni Landspítalans, deCODE og Amgen. Hún hefur unnið með utanfrumubólur frá árinu 2019 og í verkefninu hennar er tvinnað saman líftækni og nanótækni þar sem frumulínum verður umbreytt í þeim tilgangi að losa utanfrumubólur sem nanólyfjaform. Utanfrumubólurnar verða með svokallaða peptíðbindla á yfirborði sínu sem tengjast viðtökum á yfirborði EGFR1-jákvæðra krabbameinsfrumna. Utanfrumubólurnar verða hlaðnar með krabbameinslyfjum og/eða umbreyttu Cas9 próteini með CRISPR/Cas9-aðferðinni til þess að eyða markvisst krabbameinsfrumum og koma í veg fyrir útbreiðslu þeirra. Vonir standa til að með aðferðafræðinni verði til ný meðferð gegn EGFR1-jákvæðum krabbameinum og síðar verði hægt að þróa nýja tegund krabbameinslyfja sem byggjast á nanólyfjaberum.

Doktorsverkefnið er unnið undir handleiðslu Berglindar Evu Benediktsdóttur, dósents og deildarforseta við Lyfjafræðideild, og Jens Guðmundar Hjörleifssonar, lektors við Líf- og umhverfisvísindadeild.

Valdís Gunnarsdóttir Þormar, doktorsnemi í heilbrigðisvísindum við Háskóla Íslands, hlýtur styrk fyrir þverfaglegt verkefni á sviði læknisfræði, efnafræði og tölvunarfræði. Markmið verkefnisins er að auka nákvæmni í greiningu á brjóstakrabbameini með því að þróa nýja greiningaraðferð þar sem gervigreind er notuð til að vinna úr gögnum sem fást úr svokallaðri massamyndgreiningu á krabbameinsæxlum. Valdís hefur fjölbreyttan bakgrunn en hún stundaði áður nám við Háskólann í Árósum í Danmörku og útskrifaðist þaðan með MS-gráðu í þjóðhagfræði árið 2009. Eftir að hafa starfað í mörg ár sem ráðgjafi hjá alþjóðlegum ráðgjafafyrirtækjum, bæði erlendis og á Íslandi, hóf hún aftur nám og lauk BS-gráðu í næringarfræði fyrr á þessu ár samhliða doktorsnámi sínu í heilbrigðisvísindum. 

Valdís vinnur doktorsverkefnið undir leiðsögn Sigríðar Klöru Böðvarsdóttur, forstöðumanns Lífvísindaseturs, og Margréti Þorsteinsdóttur, prófessors við Lyfjafræðideild, og einbeitir sér að því sem fyrr segir að þróa nýja og bætta greiningaraðferð á brjóstakrabbameini með einangrun nýrra lífmerkja. Verið er að leita að lífmerkjum í flokki smásameinda og lípíða með massamyndgreiningu á brjóstakrabbameinsvef. Um er að ræða nýja greiningaraðferð sem er líkleg til að vera næmari og áreiðanlegri en núverandi meinafræðigreining með mótefnalitun á krabbameinsvef. Massamyndgreining er líkleg til að geta aðgreint undirhópa sjúkdómsins og þannig auðveldað val á meðferðarúrræði og mögulega spáð fyrir um þróun meðferðarþols.