Doktorsvörn: réttindi og reynsla barna á tímum COVID-19

Eva Jörgensen ver doktorsritgerð sína í mannfræði við Háskóla Íslands með titilinn „People normally don’t want to hear what I have to say“. Patchwork ethnography on children’s rights and experiences in Iceland and beyond during the COVID-19 pandemic.

Vörnin fer fram í Þjóðminjasafni Íslands kl. 13:00 og er öllum opin. Andmælendur eru Dr. Kristen E. Cheney, prófessor við International Institute of Social Studies í Haag, og Dr. Anna Sarkadi, prófessor við Uppsala háskóla.

Um ritgerðina:

Í doktorsritgerðinni er fjallað um hvernig réttindi barna birtust í alþjóðlegum rannsóknum og stefnumótun á tímum COVID-19 heimsfaraldursins og hvernig börn á Íslandi tókust á við samfélagsbreytingar í kjölfar sóttvarnaaðgerða. Rannsóknin sameinar sjónarhorn heilsumannfræði og félagslækninga barna til að skilja reynslu barna bæði út frá alþjóðlegum réttindum og sérstökum menningarlegum aðstæðum.

Rannsóknin byggir á samsettri etnógrafískri nálgun með fjölbreyttri gagnaöflun og samanstendur af fjórum tímaritsgreinum: Fyrsta greinin sýnir hvernig raddir barna heyrðust sjaldan í alþjóðlegum rannsóknum í upphafi faraldursins. Önnur greinin kannar viðhorf alþjóðlegra sérfræðinga til þess hvernig tekið var tillit til barnaréttinda í neyðaraðgerðum stjórnvalda. Þriðja greinin greinir fjölbreyttar listrænar tjáningar barna á aldrinum 6-16 ára á Íslandi, þar sem fram kemur hvernig þau sýndu gerendahæfni í gegnum kímni, samfélagsábyrgð og gagnrýna hugsun. Fjórða greinin sýnir síðan hvernig unglingar á aldrinum 12-18 ára nýttu traust og sköpunarkraft til að viðhalda félagslegum tengslum þrátt fyrir samfélagstakmarkanir.

Niðurstöðurnar leiða í ljós að þótt börn hafi oft verið jaðarsett í stefnumótun um lýðheilsumál, sýndu þau fram á mikla gerendahæfni, seiglu og sköpunarkraft. Rannsóknin undirstrikar mikilvægi þess að viðurkenna börn og unglinga sem virka þátttakendur í ákvarðanatöku, sérstaklega á válegum tímum.

Leiðbeinandi doktorsritgerðarinnar er Jónína Einarsdóttir, prófessor emeritus við Háskóla Íslands. Í doktorsnefnd sátu einnig Dr. Ria Reis, professor emeritus við Háskólann í Amsterdam, og Dr. Shanti Raman, prófessor við Háskólann í Vestur-Sydney.

Abstract

In her dissertation, Eva examines how children’s rights were reflected in international research and policy during the COVID-19 pandemic, and how children in Iceland navigated social changes resulting from public health measures. She combines perspectives from medical anthropology and social paediatrics to understand children’s experiences through both international rights frameworks and a specific cultural context.

The research employs a flexible ethnographic approach with diverse data collection methods and consists of four connected papers: The first paper reveals how children’s voices were rarely heard in international research during the early pandemic. The second paper explores international experts’ views on how children’s rights were considered in government emergency responses. The third paper analyses diverse artistic expressions from Icelandic children aged 6-16, showing how they demonstrated agency through humour, social responsibility, and critical thinking. The fourth study illustrates how adolescents aged 12-18 used trust and creativity to maintain social connections despite restrictions.

The findings show that although children were often marginalised in public health policy-making, they demonstrated significant agency, resilience, and creativity. The research emphasises the importance of recognising children and adolescents as active participants in decision-making, especially during crises.

Um doktorsefnið:

Eva er fædd 27. janúar 1989 í Reykjavík. Hún lauk BA-prófi í mannfræði frá Háskóla Íslands árið 2013, MSc-prófi í heilsumannfræði frá University College London árið 2015 og MA-gráðu í fornleifafræði frá Háskólanum í Aþenu árið 2019. Eva hefur starfað sem stundakennari við Háskóla Íslands frá 2020 og við Háskólann í Reykjavík frá 2023 en hefur sinnt frekari vinnu í tengslum við alþjóðlegt rannsóknarsamstarfi ISSOP/INRICH á sviði barnaréttinda. Eva er gift Kimi Tayler og þær búa saman á Stöðvarfirði þar sem þær reka saman fyrirtækið Brauðdaga. Eva mun einnig hefja störf í rannsóknar- og samfélagsteymi Austurbrúar í ágúst.