Hvaða heilbrigðisþjónustu nýta erlendir ferðamenn?
„Ég er að skoða þetta vegna þess að erlendum ferðamönnum hefur fjölgað svo brjálæðislega hérna á landi. Ég var sjálf að vinna á bráðamóttökunni og fann fyrir því hversu mikið þeim fjölgaði sem leituðu þangað. Sumir áttu heima hjá okkur en aðrir hefðu átt að fara á Læknavaktina. Það vantaði úrræði og það þurfti að skoða af hverju þeir voru að koma, hver væru helstu veikindin, af hverju þeir eru að slasast og hjúkrunarþörf þeirra. Ég vildi líka rýna í kostnaðinn til að geta bætt verklag við bæði forvarnir hjá heilbrigðisþjónustunni sem ferðamenn þurfa og til að svara spurningunni: Hvar á þetta fólk heima?“
Þetta segir Guðbjörg Pálsdóttir sem er fyrsti hjúkrunarfræðingurinn hér á landi sem útskrifast með meistaranám í bráðahjúkrun og til að fá sérfræðileyfi í bráðahjúkrun. Guðbjörg hefur unnið á bráðamóttökunni í Fossvoginum í um 20 ár og er núna í doktorsnámi í hjúkrun við Háskóla Íslands. Hún gegndi jafnfrat starfi formanns Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga þar til fyrr í þessum mánuði. Í doktorsnáminu er hún einnig í hlutverki brautryðjandans því hún er sú fyrsta sem rannsakar með ítarlegum hætti hvaða heilbrigðisþjónustu erlendum ferðamönnum er veitt hér á landi, en hún hefur jafnframt verið meðleiðbeinandi í BS-verkefnum nemenda um sama viðfangsefni.
Erlendum ferðamönnum fjölgar en eru ekki nógu vel upplýstir
Árið 2014 fór Guðbjörg að veita því eftirtekt að erlendir ferðamenn leituðu á bráðamóttökuna með öll sín heilsutengdu vandamál. Á þeim tíma fólst starf hennar í að forgangsraða fólki sem kom á móttökuna og hún horfði hún upp á fjölda erlendra ferðamanna koma á bráðamóttökuna með erindi sem áttu ekki heima þar.
Hún bendir á fólk hafi borgað háar fjárhæðir vegna lítilla vandamála sem hægt hefði verið að leysa annars staðar. „Við vorum að taka á móti ungu ferða fólki, bakpokaferðalöngum sem sat kannski hjá okkur í fimm tíma að bíða eftir þjónustu fyrir eitthvað sem að þau höfðu getað fengið t.d. á Læknavaktinni fyrir margfalt minna fé á margfalt styttri tíma,“ bendir Guðbjörg á.
Þetta fannst Guðbjörgu áhugavert viðfangefni í rannsókn. „Fólk er að koma og því er alltaf vísað í Fossvoginn en á ekki heima þar. Þetta er kannski kona með þvagfærasýkingu sem hægt er að afgreiða á Læknavaktinni eða ungur einstaklingur með astma sem þarf kannski bara aukapúst. Þau koma inn á þessa stóru bráðamóttöku og eyða megninu af deginum þarna inni og borga margfalda fjárhæð. Mér finnst þetta ekki rétt og þetta var kveikjan að rannsókninni,“ útskýrir Guðbjörg.
„Þetta er fyrsta stóra rannsókn sinnar tegundar og hún mun leiða til nýrra þekkingar innan heilbrigðisþjónustunnar. Í rauninni munum við fá yfirsýn yfir það hvers konar þjónustu erlendir ferðamenn fá, hvað það er helst sem hrjáir þennan hóp, hvers konar slysum er fólk að lenda í og hvaða veikindi hrjá það“ segir Guðbjörg.
Gögnin leiða til betri upplýsinga um slys og úrræði
Í doktorsrannsókn sinni byggir Guðbjörg á gögnum Landspítala frá árunum 2010 til 2021 og hún undirstrikar að hún hafi ákveðið hafa COVID-19-tímann með. Upphaflega hugðist hún skoða heilbrigðisþjónustu til erlendra ferðamanna alls staðar á Íslandi en það reyndist óraunhæft því heilbrigðisstofnanir um allt land nota mismunandi skráningaraðferðir. Því hafi hún ákveðið að skoða einungis tölur sem tengjast suðurhluta landsins en þar eru jafnframt flestir erlendir ferðamenn.
Gögnin geyma m.a. upplýsingar um þjóðerni ferðamannanna, helstu veikindi, aldur og ástæður þess að þeir leita sér heilbrigðisþjónustu. Auk þess að rýna í þessar tölur leggur Guðbjörg spurningakannanir fyrir hjúkrunarfræðinga sem starfa í einhvers konar bráðamóttöku um land allt. „Áherslan er á hjúkrun og kostnað við þá þjónustu sem veitt er þannig að hægt sé að veita fjármagn á þá staði sem hún er veitt. Um leið er mikilvægt að útbúa upplýsingar fyrir ferðamenn þannig að þeir viti hvert á að leita eftir þjónustu við hæfi eins og tíðkast víða erlendis. Með þessum upplýsingum getum við jafnframt dregið úr kostnaði og unnið að forvörnum á þeim stöðum þar sem algengustu slysin eða veikindin verða,“ segir Guðbjörg og undirstrikar að sífellt þurfi að bæta gæði heilbrigðisþjónustunnar.
Rannsókn sem getur hjálpað mörgum
„Þetta er fyrsta stóra rannsókn sinnar tegundar og hún mun leiða til nýrra þekkingar innan heilbrigðisþjónustunnar. Í rauninni munum við fá yfirsýn yfir það hvers konar þjónustu erlendir ferðamenn fá, hvað það er helst sem hrjáir þennan hóp, hvers konar slysum er fólk að lenda í og hvaða veikindi hrjá það. Eru þetta algengir sjúkdómar eða ökklabrot, eru þetta föll eða bílslys, er þetta drukknun og hvað eru dauðsföllin mörg? Hvaða aldurshópa þjónustum við?“ spyr Guðbjörg.
Guðbjörg undirstrikar að niðurstöðurnar nýtist ekki bara heilbrigðiskerfinu heldur einnig ferðaþjónustunni og ferðamálayfirvöldum til að átta sig á helsta heilbrigðisvanda ferðmanna og hvaða fræðslu skorti. Þá geti niðurstöðurnar nýst þegar stjórnvöld taka ákvarðanir um úthlutun fjár úr ríkissjóði til stofnana samfélagsins.
Guðbjörg segir niðurstöður rannsóknarinnar ekki liggja fyrir en hún væntir þess að þær verði birtar í vísindagrein í tímariti síðar á þessu ári.
Höfundur greinar: Sesselja Malín Jónsdóttir, nemi í blaðamennsku.
Árið 2014 fór Guðbjörg Pálsdóttir doktorsnemi að veita því eftirtekt að erlendir ferðamenn leituðu á bráðamóttökuna með öll sín heilsutengdu vandamál. Á þeim tíma fólst starf hennar í að forgangsraða fólki sem komu á móttökuna og hún horfði hún upp á fjölda erlendra ferðamanna koma á bráðamóttökuna með erindi sem áttu ekki heima þar. MYND/Fíh