Doktorsvörn í menntavísindum: Þorsteinn Ö. Vilhjálmsson

Þorsteinn Önnuson Vilhjálmsson ver doktorsritgerð sína í Menntavísindum við Deild faggreinakennslu við Háskóla Íslands.

Vörnin fer fram miðvikudaginn 30. október kl. 13:00 í Hátíðasal Háskóla Íslands og verður einnig streymt.

Heiti ritgerðar: Við erum að verða líkari ykkur hinum: Innlimanir og útilokanir á skurðpunkti hinseginleika, nýfrjálshyggju og þjóðernis á Íslandi 1990-2010/We Are Becoming More Like You: Inclusions and Exclusions at the Intersection of Queerness, Neoliberalism, and Nation in Iceland 1990–2010

Andmælendur: Dr. Jens Rydström prófessor emeritus við Háskólann í Lundi, Svíþjóð og dr. Justin Bengry, lektor við Goldsmiths, University of London England.

Aðalleiðbeinandi: Dr. Íris Ellenberger dósent við Menntavísindasvið Háskóla Íslands og meðleiðbeinandi dr. Michael Nebeling Petersen dósent við Háskólann í Kaupmannahöfn.

Auk þeirra sat í doktorsnefnd dr. Riikka Taavetti lektor við Háskólann í Turku, Finnlandi.

Stjórnandi athafnar: Elsa Eiríksdóttir, forseti deildar faggreinakennslu. 

Verið öll velkomin.

Viðburðurinn verður einnig í streymi.

Um  verkefnið:

Á níunda áratugnum og í upphafi hins tíunda lýsti íslenskt samkynhneigt fólk sér sem „sexúalpólitískum flóttamönnum“ frá eigin landi. Aðeins tveimur áratugum síðar var mannréttindum hinsegin fólks á Íslandi lýst sem útflutningsvöru sem færa ætti öðrum þjóðum að gjöf. Hvernig gerðist þessi öra breyting? Hvers vegna varð hún? Og hvaða skilyrði voru fyrir þessari innreið íslensks hinsegin fólks inn í þjóðina?

Doktorsverkefnið Við erum að verða líkari ykkur hinum: Innlimanir og útilokanir á skurðpunkti hinseginleika, nýfrjálshyggju og þjóðernis á Íslandi 1990–2010 færir rök fyrir því að þessi breyting tengist innreið nýfrjálshyggjunnar í upphafi 10. áratugarins nánum böndum. Með henni urðu þöglar en róttækar breytingar á hinu ímyndaða samfélagi íslensku þjóðarinnar þar sem skilgreining hennar og innri mörk færðust til. Þar með var hinsegin fólki gert kleift að ganga inn í þjóðina ef það mætti ákveðnum skilyrðum sem nýfrjálshyggjan skapaði, svo sem um ábyrgðarvæðingu, hjóna- og parasambönd, þakklæti gagnvart þjóðinni og gleymsku gagnvart óréttlæti fortíðar.

Í þessu ferli fólust einnig útilokanir. Sumt hinsegin fólk var skilið eftir utan þjóðarímyndarinnar á meðan innflytjendur á Íslandi og lönd utan Vesturlanda fengu á sig hómófóbískan stimpil sem jafnframt skerpti á íslensku þjóðarstolti. Þannig má sjá hvernig hin nýja ímynd sem íslenska þjóðin öðlaðist á rannsóknartímabilinu—opin, litrík, fjölbreytt, víðsýn—tengist skilyrtri innlimun hinsegin fólks nánum böndum. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir skuggahliðum þeirrar ímyndar: Valdaójafnvæginu sem felst í þeim kröfum sem eru gerðar til íslensks hinsegin fólks fyrir inngöngu í þjóðina, sjálfsupphafningunni sem birtist í sögunni um Ísland sem fyrirmynd annarra og regluverkinu sem ímynd hinnar glöðu, þakklátu, stoltu og innlimuðu hinsegin manneskju skapar fyrir aðra.

Um doktorsefnið

Þorsteinn Vilhjálmsson (f. 1987) er fræðimaður og þýðandi. Hans fræðilegu áhugamál eru þverfagleg og liggja á mörkum sagnfræði, klassískra fræða, hinsegin fræða, sögu kynverundar og bókmenntafræði. Hann hefur ritað fjölda greina um þessi efni í íslensk og erlend fræðirit. Árið 2016 gaf hann út safn ljóðaþýðinga úr grísku og latínu, Mundu, líkami: Óritskoðuð grísk og latnesk ljóð. Tveimur árum síðar gaf hann út bókina Hundakæti: Dagbækur Ólafs Davíðssonar 1881–1884.