Doktorsvörn í líffræði - Agnes-Katharina Kreiling

Streymi: https://livestream.com/hi/doktorsvornagneskatharinakreiling

Doktorsefni: Agnes-Katharina Kreiling

Heiti ritgerðar: Fjölbreytileiki smádýra í ferskvatnslindum á Íslandi (Invertebrate diversity in Icelandic freshwater springs)

Andmælendur: Dr. Stefanie von Fumetti,  rannsakandi við Háskólann í Basel, Sviss
Dr. Benjamin Price, forstöðumaður við Natural History Museum í London

Umsjónarkennari: Dr. Snæbjörn Pálsson, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands

Leiðbeinandi: Dr. Bjarni K. Kristjánsson, prófessor við Háskólann á Hólum

Einnig í doktorsnefnd:
Dr. Jón S. Ólafsson, vatnalíffræðingur hjá Hafrannsóknastofnun
Dr. Eoin J. O’Gorman, lektor við Háskólann í Essex, Bretlandi
Dr. Árni Einarsson, forstöðumaður Náttúrurannsóknastöðvarinnar við Mývatn

Doktorsvörn stýrir: Dr. Anna Dóra Sæþórsdóttir, prófessor og deildarforseti Líf- og umhverfisvísindadeildar Háskóla Íslands

Ágrip

Fjölbreytileiki ferskvatnslinda er mikill t.d. hvað hita varðar, allt frá því að vera mjög kaldar og í sjóðandi heitar. Þrátt fyrir þennan fjölbreytileika er þó hiti í hverri og einstakri lind mjög stöðugur og hafa breytingar í lofthita lítil áhrif á hitastig þeirra. Lindir gætu þannig dregið úr áhrifum af hækkandi hita og þannig myndað skjól, á smáum skala, fyrir ferskvatnshryggleysingja í hlýnandi loftslagi.

Til þess að skilja betur hvaða umhverfisbreytur hafa áhrif á fjölbreytileika og samfélagsgerðir hryggleysingja þá var framkvæmd umfangsmikil rannsókn á lindum víðs vegar á Íslandi. Vegna flekahreyfinga og mikillar eldvirkni eru stórir hlutar landsins nýlegar bergmyndanir þar sem jarðhiti er algengur. Á jöðrum gegndræpra hrauna má finna mikinn fjölda ferskvatnslinda. Lindir eru einnig breytilegar m.t.t. annarra þátta, t.d. hæðar yfir sjávarmáli, lindargerðar, botngerðar og þéttleika gróðurs. Rannsökuð voru smádýrasamfélög í 49 lindum víðs vegar um landinu. Einnig var fylgst með  breytingum í einni lind yfir árstímabil, til að rannsaka stöðugleika smádýrasamfélags.

Algengasti hópur smádýra í íslenskum lindum voru rykmý (Chironomidae, Diptera), þar næst skelkrabbar (Ostracoda) og árfætlur (Copepoda). Einn mikilvægasti þátturinn í að skýra uppbyggingu dýrasamfélaga í lindum var hiti og var sérstakur dýrahópur einkennandi fyrir heitar lindir. Einnig skýrðu lindargerð og landfræðileg staðsetning þeirra mikið af þeim breytileika sem sást í samfélagsgerðum hinna ýmsu linda. Greinilegan breytileika í samfélagsgerð var að finna milli sumars og veturs og var hann ótengdur breytingum í umhverfishitastigi. Hins vegar hafði árstíðamunurinn áhrif á mikilvægan afræningja í þeim samfélögum, dvergbleikjuna.

Niðurstöður rannsóknarinnar gefa upplýsingar um vistkerfi linda. Auk þess bæta niðurstöður rannsóknarinnar við þekkingu okkar á vistkerfum ferskvatnslinda sem m.a. verður hægt að nýta við hvers kyns nýtingu og þ.m.t. verndun þessara einstöku búsvæða. 

Um doktorsefnið

Agnes-Katharina Kreiling lauk diplómagráðu í líffræði frá Freiburgháskóla í Þýskalandi árið 2013. Hún starfar nú hjá Hafrannsóknastofnun. Agnes-Katharina býr í Kópavogi og er gift Leivi Janusi Hansen.