Hagnýt skjalfræði

Hugvísindasvið

Örnám á framhaldsstigi – 30 einingar

Örnám í hagnýtri skjalfræði er hagnýtt 30 eininga nám fyrir þau sem lokið hafa bakkalárprófi óháð námsleið. Námið er ætlað nemendum sem hafa áhuga á að vinna við skjalavörslu og skjalastjórn, hvort sem er hjá opinberri stofnun, opinberu skjalasafni eða fyrirtæki. Fjarnám.

Sækja um nám

Um hvað snýst námið?

Í örnámi í hagnýtri skjalfræði er farið yfir klassískar og nýjar aðferðir við stýringu gagna allt frá því þau verða til og þar til þeim er komið fyrir til varanlegrar geymslu eða eytt.

Þá er farið yfir aðgengi að opinberum upplýsingum. Lögð er áhersla á gildi og notkun gagna sem heimilda til rannsókna.

Námið er sniðið að öllum sem hafa lokið hafa bakkalárprófi, óháð námsleið.

Fyrirkomulag náms

Námið er 30 einingar og er sett upp sem hlutanám til eins árs.

Námið skipist í:

Skyldunámskeið og valnámskeið í bundnu og frjálsu vali.
Ljúka þarf að lágmarki einu námskeiði úr bundnu vali.
Nemendur geta aðeins valið 4 einingar í hagnýtu verkefni.

Fyrirkomulag kennslu

Námið er kennt á íslensku.

Námið er kennt í lotum og í fjarnámi eins og kostur er, það gefur fólki í atvinnulífinu meiri möguleika að geta sótt námið.

Meginmarkmið

Að námi loknu skulu nemendur meðal annars:

þekkja til allra helstu þátta opinberrar skjalavörslu og skjalastjórnar
hefa skilning á rafrænni skjalavörslu
geta byggt upp verkferla við nútíma skjalavörslu og skjalastjórn

Annað

Hægt er að sækja um að fá einingar sem lokið er í örnámi í hagnýtri skjalfræði metnar inn í meistaranám í sagnfræði. Örnámi lýkur með vottorði um að námi sé lokið.

Skipulag náms

Óháð námsári

Haust
Opinber skjalavarsla og skjalastjórn í fortíð og nútíð
Einkaskjalasöfn - varðveisla og notkun þeirra til rannsóknaBE
Skjalalestur 1550-1850B
Hagnýtt verkefni í skjalfræðiB
Vor
Stjórnsýsluréttur fyrir stjórnendur og starfsmenn opinberra stofnana
Rannsóknir og heimildaleit í skjalasöfnum
Rafræn skjalavarslaB
StarfsnámB
Hagnýtt verkefni í skjalfræðiB

Opinber skjalavarsla og skjalastjórn í fortíð og nútíð (SAG103M)

Í þessu námskeiði er farið yfir hlutverk opinberra skjalasafna og skjalavörslu og skjalastjórn í fortíð og nútíð. Farið verður yfir upprunaregluna og þýðingu hennar fyrir sagnfræðirannsóknir og ágrip af stjórnsýslusögu. Þá verður fjallað um lagaumhverfi opinberrar skjalavörslu og skjalastjórnar á Íslandi og eftirlitshlutverk opinberra skjalasafna. Farið verður yfir skilgreiningu á afhendingarskyldum aðilum og skyldum þeirra samkvæmt lögum. Jafnframt verður fjallað um þróun skjalavörslu og skjalastjórnar á 20. og 21. öld og skjalasöfn og skráning þeirra skoðuð. Þá verður fjallað um uppbyggingu nútíma skjalasafna með tilliti til reglna sem um þau gilda. Helstu verkefni skjalastjóra verða skoðuð. Gestakennarar eru m.a. sérfræðingar í Þjóðskjalasafni Íslands og munu þeir fara yfir helstu verkþætti í skjalavörslu og skjalastjórn afhendingarskyldra aðila.

Nánar um námskeiðið

Einkaskjalasöfn - varðveisla og notkun þeirra til rannsókna (SAG103F)

Fjallað verður um einkaskjalasöfn, varðveislu þeirra og hvernig þau nýtast sem heimildir um sögu liðinna tíma. Skoðað verður hvaða hlutverk skjalavörslustofnanir hafa í varðveislu einkaskjalasafna og söfnun þeirra, hvernig og hvar einkaskjalasöfn eru varðveitt á Íslandi, m.a. í samanburði við önnur lönd. Jafnframt verður fjallað um hvernig einkaskjalasöfn hafa verið notuð sem heimildir og aðgengi að þeim. Vinna í námskeiðinu krefst virkrar þátttöku. Fyrirlestrar verða haldnir og auk þeirra er gert ráð fyrir að nemendur leysi verkefni í hópvinnu og sjálfstætt. Gert er ráð fyrir heimsóknum til vörslustofnana sem varðveita einkaskjalasöfn.

Nánar um námskeiðið

Skjalalestur 1550-1850 (SAG813F)

Nemendur öðlast færni í að lesa íslenska skrift frá tímabilinu, einkum frá 17. og 18. öld. Farið verður í helstu atriði skriftarþróunar, rætt um varðveislu ritheimilda og kynntar aðferðir við útgáfu gamalla texta.

Nánar um námskeiðið

Hagnýtt verkefni í skjalfræði (SAG104F)

Námskeiðið er æfing í sjálfstæðum vinnubrögðum við þann þátt skjalavörslu og skjalastjórnar sem nemandi velur sér. Nemendur velja sér verkefni í samráði við kennara. Verkefnið á að vera hagnýtt og getur til dæmis falið í sér skráningu og frágang á opinberu skjalasafni eða einkaskjalasafni ásamt greinargerð, hvers konar vinna við skjalasafn stofnunar eða hjá einkaaðila með greinargerð um þá vinnu t.d. gerð málalykils, skjalavistunaráætlunar eða við tilkynningu á rafrænu gagnasafni.

Nánar um námskeiðið

Stjórnsýsluréttur fyrir stjórnendur og starfsmenn opinberra stofnana (OSS204F)

Fjallað verður um íslensk stjórnvöld, íslenska stjórnsýslukerfið, reglur sem gilda um samskipti og yfirstjórn innan stjórnsýslukerfisins, um meðferð stjórnsýslumála og upplýsingarétt almennings. Aðalháerslan er á meðferð stjórnsýslumála og þýðingu stjórnsýslulaga nr. 37/1993 í því sambandi.

Nánar um námskeiðið

Rannsóknir og heimildaleit í skjalasöfnum (SAG206M)

Nemendur læra og þjálfast í aðferðum skjalfræðilegra rannsókna, heimildaleit í skjalasöfnum og að meta heimildagildi skjala. Nemendur taka þátt í verklegum æfingum sem tengjast námsefni.

Nánar um námskeiðið

Rafræn skjalavarsla (SAG207F)

Nemendur munu fá innsýn inn í rafræna skjalavörslu og kynnast hvaða reglur gilda um rafræna skjalavörslu. Farið verður yfir feril frá myndun rafræns skjals og þar til það endar í varanlegri varðveislu á opinberu skjalasafni. Þá öðlast nemendur skilning á uppbyggingu rafrænna kerfa, samband málaskrár og málasafns, mikilvægi skjalavistunaráætlunar og málalykils í því samhengi. Þá verður farið yfir hvaða kröfur eru gerðar til skráningar og vistunar í skjalavörslukerfum og skoðuð kerfi sem notuð eru. Farið verður yfir nauðsynleg lýsigögn og hvað hugað þarf að við tilkynningu rafrænna kerfa til opinbers skjalasafns. Fjallað verður um ýmis gagnasöfn og skoðað hvernig aðgengi verður að rafrænum skjölum í framtíðinni

Nánar um námskeiðið

Starfsnám (SAG208F)

Námskeiðið er hugsað sem tækifæri fyrir nemendur til að fá innsýn í starf skjalavarða og skjalastjóra og að nemendur kynnist helstu vinnubrögðum við skjalavörslu og skjalstjórn. Nemendur sem óska eftir því að fara í starfsþjálfun hafa samband við umsjónarmann námsleiðarinnar um möguleika á starfsnámi. Nemandi getur sótt um að fara í starfsnám í Þjóðskjalasafni Íslands eða lagt til aðra stofnun. Í umsókn um starfsnámið skal gerð grein fyrir viðkomandi stofnun/aðila þar sem starfsnám er í boði, hvert markmiðið er með starfsnáminu og hvernig það á að fara fram. Þegar samkomulag hefur verið gert um starfsnámið verður gerður um það sérstakur samningur þar sem gerð er grein fyrir viðfangsefninu. Tímafjöldi skal vera í samræmi við kröfur um vinnuframlag vegna 5e námskeiðs (125-150 klst). Nemandi skilar dagbók til kennara meðan starfsnámið stendur og skýrslu (3000 orð ca að lengd) að verki loknu um hverjar voru helstu áskoranir og hver var helsti ávinningur af starfsnáminu. Staðfesting frá viðkomandi stofnun um þátttöku nemandans skal fylgja skýrslunni og skal móttökuaðili senda kennara stutta umsögn um framlag nemandans og hvort og hvernig markmið starfsnámsins hafi náðst með hliðsjón af samningi þar um og lýsingu á verkefninu.

Nánar um námskeiðið

Hagnýtt verkefni í skjalfræði (SAG104F)

Nánar um námskeiðið

Öll fög eru skyldufög nemaVValfagBBundið val er háð skilyrðum ENámskeiðið er ekki kennt á misserinuNámsleiðin í Kennsluskrá

Mögulegt framhaldsnám með þína menntun

Bóka viðtal í náms-og starfsráðgjöf

Hvað segja nemendur?

Kolbrún Fjóla Rúnarsdóttir

Skjalfræðin í Hí er bæði praktískt og skemmtilegt nám. í náminu er lögð áhersla á hagnýt verkefni og virka þátttöku nemanda. Námið gaf mér góða innsýn inn í verkferla skjalastjóra og starfsemi Þjóðskjalasafns og héraðskjalsafna. Deildin er lítil og kennarar héldu vel utan um hvern og einn nemanda. Í Skjalfræðinni var farið yfir feril skjala frá því þau verða til allt þar til þeim er skilað til Þjóðskjalasafns eða héraðskjalasafns og verða að fræðilegri heimild. Áhersla í náminu á notkun og varðveislu á rafrænum skjölum og gögnum hefur einnig nýst mér ákaflega vel í starfi. Ég tók skjalfræðina sem aukagrein og sé ekki eftir því, námið opnaði dyr mínar að spennandi starfsumhverfi skjalafræðinga og núverandi starfi mínu skjalafræðingur hjá Orkuveitu Reykjavíkur.

—

Emil Gunnlaugsson

Skjalfræði aukagrein

Ég tók skjalfræði sem aukagrein samhliða BA námi í sagnfræði og reyndist það heillaspor. Námið gaf mér góða innsýn inní heim skjalasafna og er afar praktískt, sérstaklega fyrir sagnfræðinema en líka aðra því námið er góður leiðarvísir til þess að skilja hlutverk, uppbyggingu og nýtingarmöguleika skjalasafna. Ég myndi mæla með skjalfræði fyrir aðra sagnfræðinema en það ætti einnig að nýtast sem góð viðbót við margar aðrar greinar.

—