Þrjár úr HÍ hljóta Nýsköpunarverðlaun forseta Íslands

Margrét Vala Þórisdóttir og Signý Kristín Sigurjónsdóttir, báðar með BS í hagnýttri stærðfræði frá Háskóla Íslands, og Valgerður Jónsdóttir, BS í rafmagns- og tölvuverkfræði frá Háskóla Íslands, hljóta Nýsköpunarverðlaun forseta Íslands í ár fyrir verkefnið Betri gjörgæslumeðferð með gagnasjá. Þær tóku við verðlaununum úr hendi Guðna Th. Jóhannessonar, forseta Íslands, við hátíðlega athöfn á Bessastöðum í dag. 

Verðlaunin eru veitt þeim námsmönnum sem hafa unnið framúrskarandi starf við úrlausn verkefna sem styrkt voru af Nýsköpunarsjóði námsmanna árið 2021. Sex verkefni voru tilnefnd til verðlaunanna að þessu sinni, þar af fjögur unnin af nemendum HÍ.

Verkefni þeirra Margrétar, Signýjar og Valgerðar fólst í því að búa til gagnasjá fyrir gjörgæsludeild Landspítalans. Þar er notast við upplýsingakerfi sem safnar gífurlegu magni gagna um sjúklinga og meðferð þeirra þar. Þetta upplýsingakerfi skortir þó aðgengileika og yfirsýn. 

Gagnasjáin vinnur gögn úr upplýsingakerfinu og birtir myndrænar og tölulegar upplýsingar úr þeim. Með gagnasjánni má fylgjast með framvindu og gangi fjölþættrar, flókinnar og kostnaðarsamrar gjörgæslumeðferðar á kerfisbundinn hátt, leita leiða til að bæta gæði hennar, hanna inngrip og innleiða breytingar á verklagi til að bæta meðferðina. Þá má nota gagnasjána til að spá fyrir um þyngd og umfang meðferða á gjörgæsludeild og auðvelda þannig skipulag og tryggja viðunandi mönnun á deildinni. Slíkt bætir líka þjónustu við gjörgæslusjúklinga og tryggir aukið öryggi.

Viðtökur gagnasjárinnar hafa verið mjög góðar og er nú verið að vinna að því að innleiða hana í tölvukerfi Landspítalans. Þá hefur gagnasjáin verið kynnt fyrir gjörgæsluráði Landspítalans og hugbúnaðarfyrirtæki innan heilbrigðisþjónustugeirans. Báðir aðilar hafa sýnt lausninni mikinn áhuga.

Leiðbeinendur Margrétar, Signýjar og Valgerðar voru Martin Ingi Sigurðsson, prófessor við Læknadeild Háskóla Íslands og yfirlæknir á svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala, og Rögnvaldur Jóhann Sæmundsson og Tómas Philip Rúnarsson, prófessorar við Iðnaðarverkfræði, vélaverkfræði- og tölvunarfræðideild Háskóla Íslands. 

Fimm önnur verkefni fengu sérstaka viðurkenningu:

Stelpur diffra
Verkefnið fólst í þróun og uppsetningu á sumarnámsbúðum í stærðfræði fyrir stelpur. Í námsbúðunum var lögð áhersla á fræðilega þjálfun í hinum ýmsu undirstöðugreinum stærðfræðinnar og skoðað hvernig þessar greinar birtast í daglegu lífi. Námsefnið og þær kennslufræðilegu nálganir sem notast var við eru ólíkar því sem flestir nemendur hafa kynnst áður.

Verkefnið vann Nanna Kristjánsdóttir, nemi í stærðfræði við Háskóla Íslands. Leiðbeinendur voru þær Anna Helga Jónsdóttir, dósent í stærðfræði og Bjarnheiður Kristinsdóttir, aðjúnkt í stærðfræðimenntun við Háskóla Íslands.

Krakkakropp
Verkefnið fólst í að búa til frumgerðir af íslenskum barnamat sem framleiða mætti á ábyrgan hátt með umhverfissjónarmið og hollustu í fyrirrúmi. Sem stendur er enginn tilbúinn íslenskur barnamatur fáanlegur og á sama tíma hleypur innflutningur á erlendum barnamat árlega á hundruðum tonna. Að verkefni loknu stóðu eftir fimm frumgerðir af Krakkakreistum, hentugum barnamat í pokum, og þrjár frumgerðir af Krakkakroppi, barnanasli sem bráðnar í munni.

Verkefnið var unnið af þeim Arnkeli Arasyni, Sigrún Önnu Magnúsdóttur og Vöku Mar Valsdóttur, nemum í matvælafræði við heilbrigðisvísindasvið Háskóla Íslands. Leiðbeinandi var Ólafur Reykdal, verkefnastjóri hjá Matís.

Stýring ljósvörpu við rækjuveiðar

Í verkefninu voru skoðaðar leiðir til þess að auka getu ljósvörpunnar frá fyrirtækinu Optitog, sem er nýtt veiðarfæri sem svífur rétt yfir hafsbotninum og smalar fengnum í netpokann með ljósum, til að vinna í hliðarhalla meðal annars með því prófa mismunandi uppsetningar á togvírum og sérstökum hæðarstýrum í straumtanki. Einnig var kannað hvernig best væri að minnka stærð stýrihylkis ljósvörpunnar og gera það meðfærilegra.

Dagur Óskarsson og Kristján Orri Daðason, nemendur í vélaverkfræði við Háskóla Íslands, unnu verkefnið. Leiðbeinandi var Torfi Þórhallsson lektor við verkfræðideild við Háskólann í Reykjavík en nemendur nutu einnig leiðsagnar starfsfólks Optitogs og Hafrannsóknastofnunar.

Allir tilnefndir styrkþegar sjóðsins fengu viðurkenningarskjal undirritað af forseta Íslands.

Kennsluefni í kynja- og hinseginfræði 

Verkefnið var unnið af Bjarklind Björk Gunnarsdóttur, nema í sálfræði við Háskólann í Reykjavík. Leiðbeinendur voru Svandís Anna Sigurðardóttir, kynjafræðingur og sérfræðingur í hinsegin málefnum og Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir, verkefnastýra Jafnréttisskóla Reykjavíkur.

Matjurtarækt utandyra fram á vetur

Verkefnið var unnið af Karen Rós Róbertsdóttir, nema á ylræktarbraut í garðyrkju við Landbúnaðarháskóla Íslands. Leiðbeinandi var hún Hjördís Sigurðardóttir, matvæla-og skipulagsfræðingur og framkvæmdastjóri ALDIN Biodome og Jón Þórir Guðmundsson, garðyrkjufræðingur með sérþekkingu í ávaxtarækt. Meðleiðbeinendur voru þeir Unnar Víðisson og Heimir Hjartarson verkfræðingar hjá EFLU verkfræðistofu.

Nánar um verðlaunin

Nýsköpunarverðlaun forseta Íslands eru veitt árlega þeim námsmönnum sem hafa unnið framúrskarandi starf við úrlausn verkefnis sem styrkt var af Nýsköpunarsjóði námsmanna sumarið áður. Verðlaunin voru fyrst veitt 1996 og eru því nú veitt í tuttugasta og sjöunda sinn. 

Verðlaunin í ár er bókasnagi hannaður af Gústavi Jóhannsyni og Ágústu Magnúsdóttur hjá AGUSTAV.