Rannsóknasetur um jafnrétti í efnahags- og atvinnulífi stofnað á afmæli Vigdísar

Ísland hefur náð langt í jafnréttismálum en talsvert kynjabil er enn til staðar þegar kemur að efnahagslegri þátttöku og ákvarðanatöku, í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu, fjárfestingum og við stofnun fyrirtækja. Til þess að vinna að því að loka því bili var nýtt Rannsóknasetur um jafnrétti í efnahags- og atvinnulífi við Háskóla Íslands stofnað í dag við athöfn í Hátíðasal skólans, á 95 ára afmælisdegi brautryðjandans Vigdísar Finnbogadóttur, fyrrverandi forseta Íslands.

Tilgangur rannsóknasetursins er að efla og dýpka þekkingu á stöðu kynjanna í íslensku atvinnulífi, með það að markmiði að stuðla að raunverulegu jafnrétti í efnahagslegri þátttöku, ákvarðanatöku og leiðtogastöðum, bæði innanlands og með hagnýtingu og kynningu rannsókna á alþjóðavettvangi. Þetta er gert með því að vinna að rannsóknum, hér á landi og erlendis, þróa hagnýtar lausnir sem byggja á traustum gögnum og miðla þekkingu sem nýst getur til stefnumótunar og kerfisbreytinga. Setrið leitast við að kortleggja orsakir og hindranir sem viðhalda þessu kynjabili og leiða fram lausnir sem stuðla að kerfisbreytingum.

Þá er það markmið aðstandenda setursins að byggja upp öflugan vettvang fyrir þverfaglegar rannsóknir og þekkingarmiðlun á sviði jafnréttis í atvinnulífi og fjárfestingum. Setrið rannsakar viðhorf, áhrif laga og stefnumótunar, framkvæmd ráðninga og þróun leiðtogahæfni með sérstaka áherslu á áhrif kyns en einnig fleiri þátta. 

Ásta Dís Óladóttir, prófessor við Viðskiptafræðideild og helsti hvatamaðurinn að stofnun rannsóknasetursins, ávarpar gesti í Hátíðasal í dag. MYND/OZZO

Rannsóknir innan setursins

Meginrannsóknir setursins snúa að því hvernig loka megi því kynjabili sem enn er til staðar í íslensku atvinnulífi. Ísland hefur trónað á toppi lista Alþjóðaefnahagsráðsins yfir þau lönd þar sem mest kynjajafnrétti er undanfarin 15 ár. Þrátt fyrir það er Ísland í sjöunda sæti þegar kemur að efnahagslegri þátttöku og sé litið til hlutfalls kvenna í stjórnunar- og leiðtogastöðum er Ísland í 44.  sæti. „Þegar ég segi frá þessu á fundum og ráðstefnum þá verða gestir mjög hissa og virðast ekki hafa áttað sig á þessu, jafnvel haldið að við værum fremst á öllum sviðum. Við höfum fram til þessa bent á ýmsar leiðir sem stjórnendur, fjárfestar og stjórnvöld geta farið til þess að brúa þetta bil en það hefur gengið hægt þótt auðvitað sé alltaf einhver árangur af slíkri umræðu,“ segir Ásta Dís Óladóttir, prófessor við Viðskiptafræðideild og helsti hvatamaðurinn að stofnun rannsóknasetursins.

Ásta Dís var meðal þeirra sem tók til máls á athöfninni í Hátíðasal en auk hennar fluttu ávarp Katrín Jakobsdóttir, fyrrverandi forsætisráðherra og stjórnarformaður rannsóknasetursins, Snædís Ögn Flosadóttir, forstöðumaður á mörkuðum Arion banka, og Jón Atli Benediktsson, rektor HÍ. Viðar Lúðvíksson, hæstaréttarlögmaður og meðstjórnandi í stjórn rannsóknasetursins, stýrði fundinum.

Katrín Jakobsdóttir, fyrrverandi forsætisráðherra, er stjórnarformaður hins nýja rannsóknaseturs og hún ávarpaði gesti í Hátíðasal í dag. MYND/OZZO

Aðild að setrinu á stór hópur fræðimanna við Háskóla Íslands og erlenda háskóla. „Við munum einnig beina sjónum okkar að áhrifum gervigreindar á vinnumarkað í samstarfi við hóp rannsakenda m.a. í Noregi og Svíþjóð og það verður áhugavert að sjá hvernig það samstarf þróast á næstu árum. Ég sé heilmikil tækifæri á þessu sviði enda margt sem á eftir að skoða og rannsaka er varðar notkun gervigreindar innan fyrirtækja og stofnana. Innan setursins er einnig unnið að rannsóknum á sviði jafnlaunavottunar en jafnlaunavottun hefur verið afar umdeild víða um heim. Jafnlaunastaðallinn sem innleiddur var á Íslandi og jafnlaunavottunin sem á honum byggir eru einstök á heimsvísu. Rannsóknirnar beinast að áhrifum jafnlaunavottunarinnar á lýðfræðilegan launamun, bæði kynbundinn launamun og launamun eftir þjóðerni og er teymið sem sinnir rannsóknum fræðafólk frá Íslandi og Bandaríkjunum,“ segir Ásta Dís enn fremur.