Jöklar á hverfanda hveli: Jöklagrafreitur á Nesinu og ganga á Ok í tilefni árs jöklanna
Sameinuðu þjóðirnar hafa nýlega ákveðið að árið 2025 verði helgað jöklum á hverfanda hveli og að 21. mars ár hvert verði dagur jökla. Þetta er til þess gert að vekja athygli á mikilvægi jökla, snævar og íss í vatnafræðilegu og veðurfarslegu samhengi og ekki síður efnahagslegu, samfélagslegu og umhverfislegu tilliti. Í aðdraganda jöklaársins standa ýmsar stofnanir, háskólar og alþjóðasamtök fyrir viðburðum til þess að beina athygli að jöklabreytingum og mikilvægi jökla. Þeir fyrstu hér á landi fara fram dagana 17. og 18. ágúst næstkomandi.
Jöklagrafreitur reistur við Gróttu
Laugardaginn 17. ágúst kl. 13–16 verður haldinn viðburður á vegum Rice-háskóla í Texas, Jöklarannsóknafélags Íslands, Náttúruminjasafns Íslands, Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands, Alþjóðlegu jöklabreytingasamtakanna (World Glacier Monitoring Service, WGMS) og Menningarmálastofnunar Sameinuðu þjóðanna (UNESCO), þar sem vakin verður athygli á jöklum sem eru að hverfa eða eru horfnir. Viðburðurinn hefst á Fiskislóð 31d í rými Marvaða þar sem opnaður verður alþjóðlegur listi yfir 15 valda jökla sem eru horfnir eða eiga stutt eftir, en hann má finna á vefsíðunni Global Glacier Casualty List. Á viðburðinum munu fulltrúar Háskóla Íslands, Veðurstofu Íslands og fleiri flytja erindi og kynna þennan nýja lista horfinna jökla.
Frá Fiskislóð verður haldið út á Seltjarnarnes þar sem reistur verður tímabundinn grafreitur með legsteinum úr ís í námunda við hús Náttúruminjasafns Íslands nærri Gróttu. Þar verða lesin upp eftirmæli um alla jöklana á listanum. Tugþúsundir jökla hafa horfið á undanförnum áratugum um allan heim og hugmyndin er að bæta við listann jafnóðum og jöklar hverfa. Á dagskránni verða stutt innlegg frá jöklafræðingum ásamt fleiri ræðumönnum.
Flatarmál íslenskra jökla hefur minnkað um tæplega 850 km2 frá aldamótum og um 2300 km2 frá lokum 19. aldar. Hér má sjá Drangajökul á Vestfjörðum.
Gönguferð á Ok
Jöklar landsins voru kortlagðir um aldamótin síðustu og reyndust þeir rúmlega 300 talsins. Þegar jöklarnir voru kortlagðir að nýju 2017 og 2019 höfðu tugir þeirra horfið. Þess má geta að flatarmál íslenskra jökla hefur minnkað um tæplega 850 km2 frá aldamótum og um 2300 km2 frá lokum 19. aldar.
Þekktastur horfinna jökla hér á landi er líklega Ok sem var afskráður sem jökull haustið 2014 þegar ljóst var hann væri hættur að skríða undan eigin þunga.
Fimm ár eru nú liðin síðan reistur var minningarskjöldur um Okjökul og gefin út dánartilkynning í ágúst 2014. Af því tilefni verður efnt til göngu á fjallið sunnudaginn 18. ágúst í samstarfi Jöklarannsóknafélags Íslands, Ferðafélags Íslands og Rice-háskóla í Texas. Boðið verður upp á rútuferð frá Menntaskólanum við Sund inn á Kaldadal en einnig getur fólk mætt á eigin bíl og tekið þátt í göngunni. Lagt verður af stað frá Reykjavík kl. 9.
Sjá nánar á viðburð á Facebook
Einnig er hægt að lesa um viðburðina á vef Rice-háskóla
Alþjóðajöklaárið 2025: Jöklar á hverfanda hveli
Alþjóðajöklaárið 2025 verður notað til þess að beina athygli almennings og fjölmiðla að rýrnun jökla og efla vöktun og rannsóknir á jöklabreytingum. Aðildarríki Sameinuðu þjóðanna eru hvött til þess að skiptast á gögnum, þekkingu og aðferðum til þess að sporna gegn rýrnun jökla og skipuleggja aðlögun að þeim breytingum sem hörfun þeirra veldur.
Hugmyndin að baki ári jöklanna 2025 kom frá Tadsíkistan og hefur verið útfærð á vegum Menningarmálastofnunar Sameinuðu þjóðanna (UNESCO), Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO), Alþjóðlegu jöklabreytingasamtakanna (WGMS) og fleiri alþjóðastofnana. Efnt verður til margvíslegra viðburða á næsta ári á alþjóðavettvangi í tilefni af ári jöklanna og einnig hér á landi.
