5/2025
HÁSKÓLARÁÐSFUNDUR
Ár 2025, fimmtudaginn 15. maí var haldinn fundur í háskólaráði Háskóla Íslands sem hófst kl. 13.00.
Fundinn sátu Jón Atli Benediktsson, Andri Már Tómasson, Davíð Þorláksson (á fjarfundi), Elísabet Siemsen, Hólmfríður Garðarsdóttir, Katrín Atladóttir (á fjarfundi, kom inn á fundinn í upphafi 3. dagskrárliðar), Katrín Jakobsdóttir, Ólafur Pétur Pálsson, Silja Bára Ómarsdóttir, og Viktor Pétur Finnsson. Fundinn sátu einnig Magnús Diðrik Baldursson, sem ritaði fundargerð, og Þórður Kristinsson. Arnar Þór Másson boðaði forföll og varamaður hans einnig.
1. Setning fundar.
Rektor setti fundinn og greindi frá því að fundargerð síðasta fundar hefði verið samþykkt, undirrituð rafrænt og birt á háskólavefnum. Þá spurði rektor hvort einhver gerði athugasemd við dagskrá fundarins og var svo ekki. Loks spurði rektor hvort einhver lýsti sig vanhæfan til að taka þátt í meðferð máls á dagskrá og sagðist Silja Bára ekki taka þátt í afgreiðslu liðar 3. Ekki voru gerðar athugasemdir við liðinn „bókfærð mál“ og skoðast hann því samþykktur.
2. Fjármál Háskóla Íslands og framkvæmdir. Staða, horfur, áætlun.
a. Meðhöndlun happdrættisfjár, sbr. fund ráðsins 6. febrúar sl.
Rektor gerði grein fyrir málinu. Fram kom að ekki hefur enn borist formlegt svar við erindi Háskóla Íslands til fjármála- og efnahagsráðuneytisins um fyrirkomulag ráðstöfunar ágóða af Happdrætti Háskóla Íslands til Fasteigna Háskóla Íslands ehf. Málið var rætt.
b. Fjármál Háskóla Íslands, horfur fram undan.
Rektor greindi frá horfum varðandi fjármál háskólastigsins almennt og Háskóla Íslands sérstaklega á þessu ári og komandi árum, sbr. fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar 2026-2030. Málið var rætt og lýstu fulltrúar í háskólaráði áhyggjum af fjárhagsstöðu Háskóla Íslands og horfum til næstu ára samkvæmt fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar. Að umræðu lokinni var eftirfarandi bókun samþykkt:
„Í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar fyrir tímabilið 2026-2030 kemur fram að ekki er gert ráð fyrir að bæta úr brýnni fjárþörf háskólastigsins og jafnvel búist við samdrætti fjárveitinga. Fyrir liggur að opinber framlög til íslenskra háskóla eru og hafa verið undir meðalfjármögnun háskóla í OECD-ríkjum og verulega undir framlögum til háskóla á öðrum Norðurlöndum. Háskólaráð Háskóla Íslands lýsir því miklum vonbrigðum með þann hluta fjármálaáætlunarinnar sem lýtur að háskólastiginu og hvetur stjórnvöld til að forgangsraða ríkisútgjöldum í þágu þeirra málaflokka sem eru undirstaða framfara og áframhaldandi velsældar á Íslandi. Hátt menntunarstig, öflugt rannsóknastarf og nýsköpun eru ófrávíkjanlegur grunnur að því að tryggja samkeppnishæfni íslensks atvinnulífs og farsæld samfélagsins til allrar framtíðar. Í ljósi þessa hvetur háskólaráð Háskóla Íslands stjórnvöld eindregið til að endurskoða fjármálaáætlun sína með það að markmiði að háskólastigið á Íslandi standi jafnfætis háskólastigum annarra Norðurlanda.“
c. Erindi opinberu háskólanna um hækkun skrásetningargjalds.
Inn á fundinn komu Magnús Jökull Sigurjónsson, lögfræðingur á skrifstofu rektors, og Björg Gísladóttir, verkefnisstjóri á skrifstofu framkvæmdastjóra. Rektor og Björg greindu frá niðurstöðum nýrra útreikninga á raunkostnaði þjónustu við nemendur fyrir árið 2024 og drögum að erindi um endurskoðun skrásetningargjaldsins sem rektorar opinberu háskólanna hyggjast senda menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra að beiðni hans.
Andri Már lagði fram svohljóðandi bókun:
„Undirritaður fulltrúi stúdenta leggst alfarið gegn hækkun skrásetningargjaldsins. Það er staðreynd að háskólar á Íslandi hafa verið vanfjármagnaðir í fjölda ára og úr því þarf að bæta. Fulltrúi stúdenta lýsir hins vegar yfir vonbrigðum að enn á ný ákveði stjórnendur skólans að fara þá leið að óska eftir því að stúdentar beri uppi rekstur opinberrar háskólamenntunar með þessum hætti.
Almenningi er talin trú um að opinber háskólamenntun hér á landi sé gjaldfrjáls og einungis sé tekið gjald til skrásetningar. Fyrirliggjandi útreikningar Háskóla Íslands sýna að umrædd 105.000 kr. hækkun renni í skipulag prófa, skipulag kennslu og ýmsan rekstur, sem er meðal þátta sem Stúdentaráð Háskóla Íslands og fulltrúar stúdenta í háskólaráði hafa um langt skeið dregið í efa að falli undir gjaldtökuheimildir í lögum nr. 85/2008. Þar að auki er enn virkt mál í gangi fyrir áfrýjunarnefnd í kærumálum háskólanema vegna meints ólögmætis skrásetningagjaldsins og því er ekki tímabært að óska eftir hækkun þess.
Í öðru lagi er ljóst að ósk háskólanna um 105.000 kr. hækkun á skrásetningargjaldi myndi skerða aðgengi að námi. Menntasjóður námsmanna lánar ekki fyrir skrásetningargjöldum. Það liggur því fyrir að hækkun skrásetningagjaldsins myndi skerða aðgengi jaðarsettra og efnaminni stúdenta til náms.
Það er ábyrgð stjórnvalda að fjármagna opinbera háskólamenntun, ekki stúdenta. Undirritaður leggur til að Háskóli Íslands taki skýra afstöðu í þessu máli, taki afstöðu með stúdentum og standi vörð um aðgengi að háskólamenntun.
Andri Már Tómasson“
Málið var rætt og svöruðu rektor og Magnús Jökull spurningum fulltrúa í háskólaráði.
Magnús Jökull og Björg viku af fundi.
Rektor bar upp tillögu um að honum verði falið að ganga f.h. Háskóla Íslands frá erindinu til menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra.
– Samþykkt, en Andri Már Tómasson greiddi atkvæði á móti og Viktor Pétur Finnsson sat hjá.
d. Tillaga um lækkun aðgangseyris á sýninguna „Ljáðu mér vængi. Ævi og áhrif Vigdísar Finnbogadóttur“ í Loftskeytastöðinni við Suðurgötu.
Inn á fundinn kom Sæunn Stefánsdóttir, sviðsstjóri þróunarsviðs, og gerði grein fyrir framlagðri tillögu um breytingu á 17. gr. reglna nr. 244/2014 sem felur í sér lækkun aðgangseyris á sýninguna „Ljáðu mér vængi. Ævi og áhrif Vigdísar Finnbogadóttur“ í Loftskeytastöðinni við Suðurgötu.
– Samþykkt.
Sæunn vék af fundi.
e. Samgöngu- og bílastæðamál. Staða mála.
Inn á fundinn kom Jón Sigurður Pétursson, deildarstjóri hjá framkvæmda- og tæknisviði. Greindi Jón Sigurður frá stöðu mála varðandi útboð þjónustu við rekstur bílastæða á lóðum Háskóla Íslands. Útboðsfrestur rann út í gær en beðið er upplýsinga um niðurstöðuna. Ráðgert er að gjaldtaka fyrir bílastæði hefjist í ágúst, m.a. í samstarfi við Landspítalann.
f. Málefni Laugarvatns.
Fyrir fundinum lá minnisblað frá framkvæmda- og tæknisviði um fasteignir Háskóla Íslands á Laugarvatni. Jón Sigurður skýrði frá hugmyndum um sölu fasteigna, en fyrir liggur að dregið hefur úr húsnæðisþörf Háskóla Íslands á staðnum. Málið var rætt og svaraði Jón Sigurður spurningum.
– Samþykkt samhljóða að vinna áfram að málinu á þeim nótum sem fram koma í minnisblaði framkvæmda- og tæknisviðs.
g. Aðgengismál, sbr. síðasta fund.
Jón Sigurður fór yfir stöðu mála varðandi aðgengi að byggingum Háskóla Íslands í tilefni af fyrirspurn Andra Más Tómassonar á síðasta fundi, þar sem vísað var til ályktunar Stúdentaráðs um aðgengismál. Málið var rætt.
Jón Sigurður vék af fundi.
h. Skipulagsskrá fyrir Styrktarsjóð Skólabæjar. (Ráðstöfun ágóða af sölu eignar).
Fyrir fundinum lágu drög að endurskoðuðum texta skipulagsskrár fyrir nýjan Styrktarsjóð Skólabæjar þar sem tekið hefur verið tillit til ábendinga Sýslumannsins á Norðurlandi vestra sem fer með málefni skipulagsskráa af þessu tagi. Málið var rætt.
– Samþykkt að fela rektor að ganga frá málinu.
3. Drög að niðurstöðu millifundanefndar háskólaráðs um ábendingar í skýrslu kjörstjórnar og almennt um fyrirkomulag kosningar til embættis rektors, sbr. síðasta fund.
Katrín Atladóttir kom inn á fundinn (á fjarfundi). Ólafur Pétur Pálsson gerði grein fyrir drögum að niðurstöðu millifundanefndar háskólaráðs varðandi ábendingar í skýrslu kjörstjórnar og almennt um fyrirkomulag kosningar til embættis rektors, sbr. síðasta fund. Málið var rætt ítarlega og komu fram ýmsar ábendingar til nefndarinnar.
– Samþykkt að fela millifundanefndinni að halda áfram vinnunni og leggja fram tillögur á næsta fundi háskólaráðs.
Silja Bára tók ekki þátt í afgreiðslu málsins.
Kaffihlé.
4. Beiðni fyrrv. doktorsnema sem vikið var úr námi um að fá að taka upp þráðinn í doktorsnámi sínu og ljúka því.
Inn á fundinn kom Magnús Jökull Sigurjónsson, lögfræðingur á skrifstofu rektors, og gerði grein fyrir beiðni fyrrverandi doktorsnema um að fá að taka upp þráðinn í doktorsnámi sínu og ljúka því, sem og drögum að niðurstöðu háskólaráðs. Málið var rætt og svaraði Magnús Jökull spurningum.
– Drög að niðurstöðu háskólaráðs um að hafna beiðni fyrrverandi doktorsnemans samþykkt einróma.
Magnús Jökull vék af fundi.
5. Tillaga Mála- og menningardeildar um kjör heiðursdoktors.
Rektor gerði grein fyrir tillögu Mála- og menningardeildar um kjör heiðursdoktors. Tillagan hefur verið samþykkt af heiðursdoktorsnefnd, deildarfundi Mála- og menningardeildar og stjórn Hugvísindasviðs. Málið var rætt.
– Samþykkt einróma.
6. Skjalamál Háskóla Íslands:
a. Innleiðing nýs skjalakerfis.
b. Skjalastefna Háskóla Íslands.
Inn á fundinn kom Kristjana Eyjólfsdóttir, upplýsinga- og skjalastjóri, og lýsti fyrirkomulagi innleiðingar nýs skjalakerfis og gerði grein fyrir framlögðum drögum að uppfærðri skjalastefnu Háskóla Íslands. Málið var rætt.
– Skjalastefna Háskóla Íslands samþykkt einróma.
7. Starfstengt diplómanám við Háskóla Íslands.
Inn á fundinn komu Kolbrún Þ. Pálsdóttir, forseti Menntavísindasviðs (á fjarfundi), og Ástríður Stefánsdóttir, prófessor og formaður fagnefndar um starfstengt diplómanám við Menntavísindasvið Háskóla Íslands, og gerðu grein fyrir málinu. Fram kom m.a. að frá upphafi námsins árið 2007 til ársins 2021 voru nemendur teknir inn á tveggja ára fresti, en þá var tekin ákvörðun um að taka inn nemendur á hverju ári í tilraunaskyni, en Menntavísindasvið hefur þurft að hverfa aftur til fyrra fyrirkomulags. Málið var rætt ítarlega og brugðust Kolbrún og Ástríður við spurningum og ábendingum.
Andri Már lagði fram svohljóðandi bókun:
„Undirritaður fulltrúi stúdenta harmar stöðuna sem upp er komin. Nám sem þetta hefur veitt stórum hópi þroskahamlaðs fólks verkfæri og tækifæri til að öðlast frekara sjálfstæði eins og sjá má glögglega á háu hlutfalli þeirra sem eru í starfi tveimur árum eftir útskrift. Jákvæð áhrif námsleiðarinnar á samfélagið endurspeglast sem dæmi í um 1.550 undirskriftum sem söfnuðust undir áskorun um að nemendur yrðu teknir inn í starfstengt diplómanám á hverju ári. Innskráðir nemendur í diplómanámið eru margfalt færri en fjöldi þeirra sem útskrifast af starfsbrautum framhaldsskólanna árlega. Að tekið sé inn árlega er því lágmarkskrafa um aðgengi fólks með þroskahömlun að námi.
Það er óásættanlegt að fjárskortur háskólans sé látinn bitna hvað harðast á fötluðum nemendum skólans. Háskólinn ætti að beita sér af fullum krafti fyrir auknu fjármagni fyrir þetta mikilvæga nám þannig að hægt sé að taka inn á hverju ári. Það hefur verið Háskóla Íslands til sóma og verður það vonandi lengi enn.
Andri Már Tómasson“
8. Bókfærð mál.
a. Tillögur að reglubreytingum sem tengjast breyttum viðmiðum um æðri menntun og prófgráður.
– Samþykkt.
b. Fulltrúi og varamaður Háskóla Íslands í stjórn Félagsstofnunar stúdenta.
– Samþykkt. Baldur Þórhallsson, prófessor, verður áfram fulltrúi Háskóla Íslands í stjórn Félagsstofnunar stúdenta. Ragnhildur Ísaksdóttir, sviðsstjóri Mannauðssviðs verður áfram varamaður.
c. Frá Félagsvísindasviði: Rekstraráætlun MBA-náms 2025.
– Samþykkt.
d. Uppfærður lóðarleigusamningur um lóðina Bjargargötu 1, milli Vísindagarða Háskóla Íslands ehf. og Grósku ehf.
– Samþykkt.
9. Mál til fróðleiks.
a. Þríhliða samkomulag um háskólasamstæðu Háskóla Íslands og Háskólans á Hólum undirritaður 25. apríl 2025.
b. Ársreikningur og ársskýrsla Sprota ehf.
c. HermÍs, nýtt hermisetur Háskóla Íslands og Landspítalans, formlega opnað.
d. Ársfundur Háskóla Íslands 2025. Frétt og glærur rektors.
e. Frumkvöðlaverkefni kvenna verðlaunuð í AWE-hraðlinum.
f. Ný þróunaráætlun Háskóla Íslands.
g. Alvotech, HÍ og Vísindagarðar efla samstarf.
h. Rannsóknasetur um jafnrétti í efnahags- og atvinnulífi stofnað á afmæli Vigdísar Finnbogadóttur.
i. Ályktanir Félags prófessora um Sáttmálasjóð og fæðisfé.
Fleira var ekki gert.
Fundi slitið kl. 15.45.