Vísindamenn rannsaka líðan þjóðarinnar á tímum COVID-19
Vísindamenn Háskóla Íslands hafa í samstarfi við Embætti landlæknis og sóttvarnarlæknis hrundið af stað vísindarannsókninni Líðan þjóðar á tímum COVID-19. Markmiðið er að afla sem mestrar þekkingar á áhrifum faraldursins á líðan og lífsgæði landsmanna til þess m.a. að geta í framtíðinni brugðist enn betur við áhrifum samfélagslegra áfalla á borð við heimsfaraldur. Öllum einstaklingum eldri en 18 ára sem hafa rafræn skilríki eða Íslykil er boðið að taka þátt í rannsókninni á vefsíðunni lidanicovid.is.
Forsetahjónin Guðni Th. Jóhannesson og Eliza Reid eru verndarar rannsóknarinnar.
Óhætt er að segja að COVID-19-faraldurinn sé ein stærsta áskorun sem þjóðir heims hafa staðið frammi fyrir en hún hefur senn gríðarleg áhrif á almannaheill og efnahag. Íslendingar hafa ekki farið varhluta af þessum samfélagshremmingum og því telja vísindamenn mikilvægt að varpa sem bestu ljósi á áhrif faraldursins á íslensku þjóðina.
Ætlunin er m.a. að skoða hvaða áhrif kórónuveirufaldurinn hefur á einkenni streitu, sálræna líðan og almennan lífsstíl landsmanna en jafnframt að kanna hvort saga um sjúkdóma og aðra áhættuþætti, hugsanleg eða staðfest COVID-19-smit tengist verri líðan og lífsgæðum. Mikilvægt er einnig að kortleggja hvaða þættir hafa stutt við góða líðan og heilsufar einstaklinga og fjölskyldna á þessum óvissutímum. Þá vonast vísindahópurinn til þess að varpa ljósi á það hvort sterk streituviðbrögð á tímum COVID-19 hafi víðtækari áhrif á heilsufar til lengri tíma. Öll þessi vitneskja er mikilvæg yfirvöldum og getur nýst við skipulag heilbrigðisþjónustu og almannavarna á tímum samfélagslegra áfalla á borð við heimsfaraldur COVID-19.
Þær stöllur og prófessorar í lýðheilsuvísindum, Arna Hauksdóttir og Unnur Anna Valdimarsdóttir, eru í forystusveit rannsóknarinnar en þær hafa gríðarlega reynslu af rannsóknum á áföllum á heilsufar fólks, m.a. í hinni viðamiklu rannsókn Áfallasaga kvenna. MYND/Kristinn Ingvarsson
Að rannsókninni stendur reyndur hópur vísindamanna undir forystu Unnar Önnu Valdimarsdóttur, prófessors við Læknadeild Háskóla Íslands. Rannsóknin er hluti af alþjóðlegu rannsóknarverkefni á þessu sviði og er sem fyrr segir opin öllum einstaklingum 18 ára og eldri sem hafa rafræn skilríki eða Íslykil.
„Íslendingar eru almennt jákvæðir fyrir þátttöku í vísindarannsóknum en líklega hefur þjóðin aldrei verið jafn meðvituð um mikilvægi vísinda og akkúrat núna. Heimsfaraldur COVID-19 er samfélagslegt áfall á heimsvísu en við Íslendingar höfum hér einstakt tækifæri til að skilja betur hvaða þættir hjálpa og hvaða þættir eru íþyngjandi í þessum óvenjulegu aðstæðum,“ segir Unnur.
„Við finnum fyrir auknu álagi í samfélaginu. Fjöldi erinda til Heilsugæslunnar hefur aukist, meðal annars vegna kvíða og ótta við smit, en einnig hefur orðið aukning á símtölum í hjálparsíma Rauða krossins vegna einmannaleika. Þá er hætt við að áfengisneysla aukist og að sögn lögreglu eru vísbendingar um að heimilisofbeldi sé einnig vaxandi. Þá er líklegt að áhrif faraldursins á samfélagið geti orðið langvinn. Það er því mjög mikilvægt að skoða hver þau eru og rannsaka þessa þætti á vandaðan hátt svo hægt sé að bregðast rétt við,“ segir Alma D. Möller landlæknir.
Rannsóknin hefur þegar fengið samþykki Vísindasiðanefndar og Persónuverndar og fjárstyrk frá ríkistjórninni að upphæð 1,5 milljónir króna.
Hægt er að taka þátt í rannsókninni á vefsíðunni lidanicovid.is með því að svara stuttum spurningalista en á vefnum eru jafnframt allar frekari upplýsingar um rannsóknina.
