Doktorsvörn í líf- og læknavísindum - Marita Debess Magnussen

Föstudaginn 21. september næstkomandi ver Marita Debess Magnussen doktorsritgerð sína í líf- og læknavísindum við Læknadeild Háskóla Íslands. Ritgerðin ber heitið: Sýklalyfjaónæmi hjá Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes og Escherichia coli í Færeyjum, tengsl við sýklalyfjanotkun og samanburður við Ísland og Danmörku. Antimicrobial resistance in Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes and Escherichia coli from the Faroese population, correlation with antimicrobial use and comparison with Iceland and Denmark.

Andmælendur eru dr. Anders Koch, sérfræðilæknir í smitsjúkdómum og faraldsfræði við Statens Serum Institut, Kaupmannahöfn og dr. Valtýr Stefánsson Thors, sérfræðilæknir í smitsjúkdómum barna, Barnaspítala Hringsins.

Umsjónarkennari og leiðbeinendi var Karl G. Kristinsson, prófessor.  Auk þeirra sátu í doktorsnefnd Helga Erlendsdóttir lífeindafræðingur, Pál Magni Weihe, yfirlæknir, Shahin Gaini, yfirlæknir og Þórólfur Guðnason, Sóttvarnalæknir.

 Engilbert Sigurðsson prófessor við Læknadeild Háskóla Íslands, stjórnar athöfninni sem fer fram í Hátíðasal Háskóla Íslands og hefst kl. 9:00.

Ágrip af rannsókn

Landfræðileg einangrun Færeyja gerir eyjaklasann að ákjósanlegum stað fyrir rannsóknir á beratíðni baktería, klónasamsetningu þeirra og bólusetningarannsóknir. Engu að síður hafa slíkar rannsóknir ekki verið fyrir hendi og takmarkaður aðgangur að nauðsynlegum gögnum hefur hamlað slíkum rannsóknum. Þau nýju gögn og greiningar sem birtast í þessari ritgerð gefa mikilvægar upplýsingar um sýklalyfjaónæmi hjá þremur meinvaldandi bakteríum í mönnum í Færeyjum – streptókokkum af flokki A (GAS), Escherichia coli og pneumókokkum. Álykta má að tengslin á milli sýklalyfjaónæmis hjá E. coli og sýklalyfjanotkunar réttlæti endurmat á stefnu við val á sýklalyfjum við þvagfærasýkingum. Beratíðni pneumókokka í börnum á leikskólum var lág og sýklalyfjaónæmi sjaldgæft. Algengi pneumókokka með minnkað næmi fyrir penisillíni var lágt í samanburði við Ísland og Danmörku. Bólusetningaráætlunin frá 2008 virðist hafa fækkað bóluefnishjúpgerðum í ífarandi sýkingum og auk þess eru vísibendingar um breytingar á algengi tiltekinna hjúpgerða pneumókokka í berum. Tölfræðilíkan um þróun sýklalyfjaónæmis hjá E. coli auðveldar  okkur að gera raunhæfar spár um þróun ónæmis samfara aukinni sölu sýklalyfja og gæti gagnast öðrum þjóðum í eftirliti þeirra með sýklalyfjaónæmi. Með því að bera saman niðurstöður tengdar Færeysku þjóðinni við niðurstöður nágrannalandanna Íslands og Danmörku, hefur nú i fyrsta sinn fengist mat á stöðu Færeyja í samhengi við þá alheimsógn sem steðjar af fjölónæmum bakteríum.

Abstract

The geographic remoteness of the Faroe Islands makes the archipelago an ideal location for research on bacterial carriage, their clonality, and vaccine studies.  However, previous studies are lacking and the limited availability of necessary data has hampered such investigations. The novel data collection and analysis presented in this thesis provides valuable knowledge on the antibacterial resistance in three human bacterial pathogens - group A Streptococcus (GAS), Escherichia coli and pneumococci in the Faroes. The association between antibacterial resistance in E. coli and antibacterial use justifies a re-evaluation of antibacterial policies regarding treatment of urinary tract infections. The pneumococcal carriage rate in children attending day-care centres was low and antibacterial resistance in pneumococci was rare. The prevalence of penicillin non-susceptible pneumococci was low compared to Iceland and Denmark. The established vaccine program in 2008 appears to have reduced incidence of vaccine serotypes in invasive pneumococcal disease, and there is furthermore indication of changes in the prevalence of serotypes in pneumococcal carriage. A statistical model on the evolution of resistance in E. coli facilitates realistic predictions of the future developments in resistance with increased antibiotic sales and provides a valuable tool which can be used by resistance monitoring programs in other communities. Furthermore, by comparing results related to the Faroese population with the neighbouring countries, Iceland and Denmark, the first assessment of the Faroe Islands status with regards to the global multi-resistance threat has been provided.

Um doktorsefnið

Marita Debess Magnussen er fædd árið 1975. Hún hefur áður hlotið meistaragráðu (MSc) frá “London School of Hygiene and Tropical Medicine, University of London”. Marita rekur og er framkvæmdastjóri sjálfstæðrar rannsóknastofu í Færeyjum, Hún kennir jafnframt örverufræði við háskólann í Færeyjum.