Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 1 (LAN117F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 2 (LAN219F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Lokaverkefni (LAN441L)

• Efni lokaverkefnis skal valið í samráði við leiðbeinanda (leiðbeinendur) úr hópi fastra kennara deildar. Lokaverkefnið geta verið 30, 60 (algengast) og 90 einingar. Að öllu jöfnu tekur undirbúningur og vinna lokaverkefnis a.m.k. tvö misseri. Sérhverjum meistaranema er frá upphafi náms úthlutað umsjónarkennara sem leiðbeinir um skipulag námsins. Ef nemandi er ekki komin með leiðbeinanda fyrir lokaverkefni þá ber honum að snúa sér til umsjónarkennara til að fá aðstoð við það.
• Val viðfangsefnis er fyrst og fremst á ábyrgð nemandans en í samráði við leiðbeinanda. Þess skal gætt að verkefnið tengist viðfangsefnum viðkomandi námsleiðar.
• Próf lokaverkefnis skiptist í tvo hluta: Munnlegt próf og opinberan fyrirlestur.
• Viðstaddir í munnlegu prófi er nemandi, leiðbeinandi, prófdómari og meðlimir meistaranámsnefndar. Nemandinn heldur þar stutta kynningu um verkefnis sitt. Mikilvægt er að markmið og rannsóknarspurning (ar) komi skýrt fram, helstu niðurstöður og ályktanir sem draga má af verkefninu.
• Samkvæmt reglum meistaranám sviðsins þurfa allir nemendur sem hyggjast brautskrást frá Verkfræði- og náttúruvísindasviði að halda opinberan fyrirlestur um lokaverkefnið sitt. Haldnir eru 3 meistaradagar á sviðinu á ári eða fyrir hverja brautskráningu þar sem nemendur kynna verkefnin sín með opinberum fyrirlestri.
• Skila þarf rafrænu eintaki af lokaverkefni í Skemmuna sem er stafrænt varðveislusafn lokaverkefna við alla háskóla á Íslandi. 
• Samkvæmt reglum Háskóla Íslands eiga allar MS ritgerðir að vera opnar eftir að þeim hefur verið skilað inn á Skemmuna.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 3 (LAN301F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 4 (LAN416F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Lokaverkefni (LAN441L)

• Efni lokaverkefnis skal valið í samráði við leiðbeinanda (leiðbeinendur) úr hópi fastra kennara deildar. Lokaverkefnið geta verið 30, 60 (algengast) og 90 einingar. Að öllu jöfnu tekur undirbúningur og vinna lokaverkefnis a.m.k. tvö misseri. Sérhverjum meistaranema er frá upphafi náms úthlutað umsjónarkennara sem leiðbeinir um skipulag námsins. Ef nemandi er ekki komin með leiðbeinanda fyrir lokaverkefni þá ber honum að snúa sér til umsjónarkennara til að fá aðstoð við það.
• Val viðfangsefnis er fyrst og fremst á ábyrgð nemandans en í samráði við leiðbeinanda. Þess skal gætt að verkefnið tengist viðfangsefnum viðkomandi námsleiðar.
• Próf lokaverkefnis skiptist í tvo hluta: Munnlegt próf og opinberan fyrirlestur.
• Viðstaddir í munnlegu prófi er nemandi, leiðbeinandi, prófdómari og meðlimir meistaranámsnefndar. Nemandinn heldur þar stutta kynningu um verkefnis sitt. Mikilvægt er að markmið og rannsóknarspurning (ar) komi skýrt fram, helstu niðurstöður og ályktanir sem draga má af verkefninu.
• Samkvæmt reglum meistaranám sviðsins þurfa allir nemendur sem hyggjast brautskrást frá Verkfræði- og náttúruvísindasviði að halda opinberan fyrirlestur um lokaverkefnið sitt. Haldnir eru 3 meistaradagar á sviðinu á ári eða fyrir hverja brautskráningu þar sem nemendur kynna verkefnin sín með opinberum fyrirlestri.
• Skila þarf rafrænu eintaki af lokaverkefni í Skemmuna sem er stafrænt varðveislusafn lokaverkefna við alla háskóla á Íslandi. 
• Samkvæmt reglum Háskóla Íslands eiga allar MS ritgerðir að vera opnar eftir að þeim hefur verið skilað inn á Skemmuna.

Sjónarhorn landfræðinnar (LAN118F)

Markmið námskeiðsins er að veita nemendum yfirlit yfir viðfangsefni og viðmið í landfræðilegum rannsóknum. Fjallað er um sögu landfræðinnar og sérstöðu hennar innan vísinda. Helstu tegundir þekkingar- og aðferðafræði í landfræðirannsóknum eru bornar saman. Gerð er grein fyrir nýjum áherslum í bæði náttúrulandfræði og mannvistarlandfræði. Lesin eru verk valinna fræðimanna og rýnt í kenningar þeirra. Nemendur fá ennfremur þjálfun í að móta eigið rannsóknarverkefni

Náttúruvá á Íslandi: Tegundir, útbreiðsla og orsakir (LAN020F)

Í námskeiðinu er einkum fjallað um þær tegundir náttúruvár sem algengastar eru á Íslandi, með sérstakri áherslu á ofanflóð og margvíslegar gerðir þeirra, svo sem snjóflóð og krapahlaup, skriður, grjóthrun og berghlaup. Farið er yfir fræðilega þekkingu á orsökum og einkennum ofanflóða og tengsl veðurfarsþátta og breytinga á þeim á tíðni, stærð og orsökum þeirra. Einnig er gerð grein fyrir helstu aðferðum við náttúrufræðilegar rannsóknir á slíkum flóðum og farið yfir hvað hægt er að gera til að verjast þeim.

Námskeiðið byggir að stórum hluta á verkefnavinnu og eigin framlagi nemenda. Snemma á misserinu verður farið í námsferð þar sem aflað verður gagna sem nemendur vinna með yfir misserið, skrifa um skýrslu og halda erindi í lok misseris.

Lögð er áhersla á lestur og rýningu lesefnis um náttúruvá og verkefni sem byggja á þessu. Nemendum verður úthlutað lesefni um tiltekna atburði, sem þeir kynna sér, gera grein fyrir í tíma og ræða.

Borgir og borgarumhverfi (LAN512M)

Jarðvegsfræði (LAN113F)

Námskeiðið felur í sér eftirfarandi helstu þætti:

• Jarðvegsmyndandi ferlar.
• Jarðvegsflokkun og dreifing jarðvegsgerða á heimsvísu.
• Jarðvegsrof og landhnignun.
• Áhrif fólks á jarðveg og gróður.
• Næringarefnabúskapur jarðvegs.
• Eðlis- og efnaeiginleikar jarðvegs.
• Hlutverk jarðvegs í vistkerfum.
• Íslenskur jarðvegur og einkenni.
• Mælikvarðar jarðvegsgæða.
• Áhrif utan að komandi þátta (t.d. gróður og loftslag) á jarðveg og næringarefnainnihald.
• Jarðvegur sem rannsóknarefni í sambandi við mannvist og umhverfissögu.
• Þjálfun á rannsóknastofu til að rannsaka eiginleika jarðvegs (t.d. jarðvegsgæði).

Námskeiðið samanstendur af fyrirlesturum, vettvangs- og rannsóknastofuvinnu og ritgerðaskrifum.

Ferðamennska og víðerni (LAN114F)

Fjallað er um víðerni sem félagslega smíð og hlutlæga tilveru víðerna. Gefið er yfirlit yfir sögu víðernishugmyndarinnar í menningar- og sögulegu samhengi. Skoðuð eru markmið með verndun víðerna og helstu átök um varðveislu þeirra. Kynntar eru hugmyndir um skipulag og stjórnun víðerna fyrir ferðamennsku og útivist. Varpað er ljósi á tengsl milli ferðamennsku, víðerna og stefnu í stjórnun þeirra. Námskeiðið hefst á fimm daga ferð um víðerni Íslands.

Lokaverkefni: verkefnastjórnun, ritfærni og kynning (VON001F)

Námskeiðið fjallar um inngang að vísindalegum aðferðum, siðfræði vísinda í háskólasamfélaginu. Einnig verður farið í hlutverk nemanda, leiðbeinanda og prófdómara. Tekin verða fyrir árangursrík og heiðarleg samskipti sem og gerð fræðilegrar umfjöllunar með notkun gagnasafna og réttri heimildanotkun. Gerð rannsóknaráætlunar og rannsóknaðferðir verða kynntar og einnig hagnýt framsetning tölulegra gagna. Farið verður í verklag við gerð fræðiritgerða, hvernig skipta á stóru verkefni niður í smærri einingar, gerð áætlunar og tímalínu og hvernig á að fylgja þeim. Lífið eftir brautskráningu og vinnumarkaðurinn.

Ferðamennska og umhverfi (LAN019F)

Í námskeiðinu verður fjallað um náttúru og landslag sem auðlind ferðamennsku. Áhersla verður lögð á samspil manns og náttúru. Farið verður yfir sögu náttúruverndar og staða náttúruverndar í dag skoðuð í alþjóðlegu samhengi. Fjallað verður um skipulag og stjórnun þjóðgarða og annarra friðlýstra svæða og skoðaðar aðferðir við gildismat náttúrunnar. Áhrif ferðamennsku á umhverfi verða rædd með áherslu á álag ferðamanna og þolmörk umhverfis. Gefin verður innsýn í náttúrusiðfræði og viðhorf og umgengni ferðamanna við náttúruna rædd. Sérstök áhersla verður lögð á sjálfbæra ferðamennsku og möguleikar þróunar slíkrar ferðamennsku hér á landi verða ræddir í ljósi skipulagningar og stjórnunar ferðamennsku. Námskeiðið mun samanstanda af fræðilegum fyrirlestrum, umræðuverkefnum og æfingum. Nemendur sem taka þetta námskeið í sínu framhaldsnámi, fá auk þess pakka af faglegum fræðiheimildum sem þeir nýta ásamt öðrum heimildum til vinnu heimildaritgerðar á fræðasviðinu. Stúdentar þurfa að standast alla prófþætti námskeiðsins.

Menningartengd ferðaþjónusta (FER110F)

Í námskeiðinu verður hugað að þýðingu og skilgreiningu hugtaksins menningar í menningartengdri ferðaþjónustu með sérstöku tilliti til framsetningar og miðlunar ímynda og menningar á mismunandi vettvangi. Velt verður upp pólitískum og siðferðilegum spurningum hvað varðar söfnun, framsetningu og miðlun menningar í mismunandi samhengi og á mismunandi vettvangi, erlendis og hérlendis. Einnig verða skoðuð tengsl ferðaþjónustu við skapandi greinar. Spurningum varðandi eignarhald á menningararfleifð verða íhugaðar svo og í höndum hvers það að skapa menningararfleifð er.

Inngangur að kortagerð og GIS (LAN116F)

“visualization is the process of making the invisible visible[...] the process of making the cognitive imagination visual using available and culturally dominant technologies is one of the most consistent behaviors of mankind.”

„Myndræn framsetning er að gera ósýnileg fyrirbæri sýnileg [eða] það að gera sjónrænt grein fyrir ímyndun hugans með tiltækri tækni og í samræmi við menningarleg viðmið. Þetta er eitt af því sem mannkynið hefur alltaf leitast við að gera.” - Cox, D. (2006). "Metaphoric Mappings: The Art of Visualization." MIT Press.

Kortagerð er einn af mikilvægum hlutum landupplýsingahönnunar.

Nemendur kynnast fræðilegri undirstöðu kortagerðar með hjálp stafrænnar tækni. Námskeiðinu er ætlað að veita nemendum greinargóðan skilning á hugtökum og hagnýtum atriðum sem snerta myndræna framsetningu á kortum og miðlun landfræðilegra upplýsinga. Það snertir ýmis mikilvæg svið í landfræði og skyldum greinum. Í gegnum fyrirlestra og umræður fá nemendur skilning á sögu kortagerðar, helstu kenningum og hugtökum á fagsviðinu og hlutverki landfræðilegra upplýsingakerfa við gerð korta nú á dögum. Fyrirlestrum er fylgt eftir með verkefnum sem hjálpa nemendum að skilja undirstöðuhugtök kortagerðar, sem og skipulegum æfingum í tölvuveri  þar sem nemendur læra að nýta sér landfræðileg upplýsingakerfi við einfalda greiningu og framsetningu landupplýsinga. Nemendur öðlast færni til að rýna eigin verk og annarra á gagnrýninn hátt og geta útskýrt og réttlætt eigin ákvarðanir varðandi myndræna framsetningu á korti.

Náttúruvá: Atburðir og eðli þeirra (LAN513M)

Í námskeiðinu er fjallað um hina ýmsu atburði og ferla í náttúrunni sem skapað geta vá. Náttúruvá er skilgreind og hugað að sögu umfjöllunar á þessu mikilvæga fræðasviði í ýmsum greinum náttúruvísinda. Gerð er grein fyrir náttúrufræðilegum orsökum og eðli náttúruvár af ólíku tagi. Fjallað er um yfirstandandi loftslagsbreytingar sem náttúruvá, sem og um samhengi ýmissa veður- og loftslagstengdra atburða við loftslagsbreytingar. Fjallað verður um ferli náttúruvárvöktunar á Veðurstofu Íslands og ferli hættumats í tengslum við náttúruvá.

Nemendur fara í 1 dags ferð um Suðurland í byrjun september, þar sem ummerki atburða sem flokka má sem náttúruvá eru skoðuð og rædd.

Skipulag og aðferðir í rannsóknum (LÍF128F)

Markmið er að veita nemendum í rannsóknarnámi, meistara og doktorsnemum, innsýn í hagnýt atriði varðandi námið, undirbúning og framkvæmd rannsókna og frágang gagna.

Farið verður í siðferðileg, hagnýt og tæknileg atriði er varða skyldur leiðbeinanda og umsjónar, skil á stöðuskýrslum, rannsóknaráætlun og stöðupróf, nemendaskipti. Skyldur og réttindi nemans gagnvart kennara og HÍ, skyldur kennara við nemanda, frágangur lokaritgerðar/greina, höfundar að útgefnu efni tengdu verkefninu, launa/styrkjamál á meðan á námi stendur. Öryggi á tilraunastofu, tryggingamál o.fl. tengdu öryggi nemenda. 

Undirbúningur og gerð styrkumsókna, sjóðir sem framhaldsnemendur geta sótt um styrki í. Frágangur gagna, greinaskrif, fyrirlestrar (framsaga og raddbeiting), gerð veggspjalda, atvinna að námi loknu og atvinnuviðtöl.

Uppbygging námsins: Fyrirlestrar umsjónaraðila, erindi gestafyrirlesara og umræðufundir, framsögur nemenda, útbúningur veggspjalda, yfirlestur og verkefnavinna.

Miðað er við að námskeiðið standi í 11 vikur á haustmisseri.

Landfræðileg upplýsingakerfi 2 (LAN212F)

Námskeiðið er verkefnamiðað,nemendur vinna sjálfstætt að verkefnum undir leiðsögn kennara. Leiðsögn kennara felst einkum í tæknilegri og fræðilegri úrfærslu verkefna út frá landupplýsingafræðilegu (LUK) sjónarhorni. Stærri hluta af önninni vinna nemendur sín eigin verkefni, oft í tengslum við lokaverkefni (meistara eða doktorsverkefni). Verkefni nemenda geta verið úr hvaða vísindagrein sem er, en með LUK sjónarhorn sem þarf að leysa.

Efni námskeiðsins: Hnit og varpanir. Landræn fyrirbæri, eigindi og gagnagrunnar, grannfræði og landræn svið. Landrænar greiningar og brúanir, framsetning og miðlun landrænna gagna, 3D. Lýsigögn og varðveisla. Opinn hugbúnaður.

Áfanginn er próflaus en einkunn verður gefin fyrir lokaskýrslu og minni verkefni. Í upphafi annar þurfa nemendur að hafa á reiðum höndum lýsingu á verkefninu sem þeir ætla að vinna að ásamt mati á þeim landfræðilegum gögnum sem þarf til verksins.

Skipulag byggðar og lands (LAN610M)

Í námskeiðinu eru kynntar helstu kenningar, hugtök og viðfangsefni skipulagsfræði, söguleg þróun skipulagsgerðar og stjórnkerfi skipulagsmála.

Megináhersla námskeiðsins er á hagnýtar aðferðir við skipulagsgerð, sérstaklega fyrir skipulag stærri landfræðilegra heilda, eins og þéttbýlisstaða, sveitarfélaga eða landshluta. Nemendur kynnast og þjálfast í að beita ólíkum aðferðum við gagnaöflun, greiningu og túlkun á byggð, samfélagi, náttúrufari og ólíkum hagsmunum varðandi þróun byggðar og nýtingu lands, vegna skipulags tiltekins svæðis. Farið er yfir aðferðir til að leggja mat á aðstæður, áskoranir og tækifæri á skipulagssvæðinu. Einnig aðferðir við mótun og framsetningu skipulagstillagna og stefnu í skipulagi.

Fyrirlestrar, umræðutímar og verkefnavinna. Einstaklings- og hópverkefni.

Umhverfislandfræði: Náttúra, samfélag og sjálfbærni (LAN221G)

Umhverfismál eru eitt mikilvægasta viðfangsefni okkar tíma. Umhverfishugtakið sjálft vísar til snertiflata náttúru og samfélags, sem er kjarnaviðfangsefni landfræðinnar. Samþætting náttúru- og samfélagsvísinda er nauðsynleg við leit að lausnum sem stuðlað geta að aukinni sjálfbærni.

Í þessu námskeiði er gerð grein fyrir ýmsum landfræðilegum sjónarhornum á umhverfismál og nokkur veigamikil hnattræn málefni sem snerta umhverfið krufin til mergjar. Nemendur fá þekkingu á marghliða orsökum og afleiðingum og brjóta heilann um mögulegar lausnir. Fjallað verður sérstaklega um fólksfjölda og fæðuöryggi. Hvert er samhengi fólksfjöldaþróunar, matvælaframleiðslu og ágangs á náttúruauðlindir og umhverfi? Hvernig er staðan og hverjar eru framtíðarhorfur í hinum ýmsu heimshlutum? Hvernig má tryggja fæðuöryggi og sjálfbærni fæðuframleiðslu á næstu áratugum? Áhrif af breyttri landnýtingu og síaukinni neyslu á lífverur og vistkerfi jarðar verða einnig skoðuð. Hvernig bregst lífkerfi jarðar við búsvæðabreytingum og mengun? Hvaða lausnir þyrfti til að koma auðlindanýtingu mannkyns í betra jafnvægi en nú er og leysa þau vandamál sem fylgt hafa tilkomu neyslusamfélaga okkar tíma? Loks verður hugað að samfélagslegum þáttum loftslagsbreytinga. Hvernig koma þessar afdrifaríku breytingar á gangverki náttúrunnar fram í ólíkum heimshlutum og hjá mismunandi samfélagshópum?

Í námskeiðinu er lögð áhersla á hið hnattræna sjónarhorn, en nemendur eru jafnframt hvattir til að tengja efni þess við eiginn veruleika. Farnar eru stuttar námsferðir og unnin verkefni í tengslum við þær.

Eldfjallafræði II – eldgos og eldgosavá (JAR258F)

Eldvirkni er eitt af frumöflum jarðarinnar sem móta, hafa áhrif á og stundum umbylta yfirborðsferlum jarðar. Andrúmslofti jarðar er ekki bara viðhaldið af eldfjallagösunum, heldur geta þau einnig haft veruleg áhrif eiginleika andrúmsloftsins, þar með talið loftstrauma og veðurfar. Gjóskufall, í miklu magni, getur eytt gróðurlendi. Öskuríkir gosmekkir geta haft áhrif á flugsamgöngur sem og innviði eins og rafmagnslínur og vatnsveitur. Gusthlaup og gjóskuhlaup eru algeng afleiða af sprengigosum og hafa valdið varanlegu tjóni á nánasta umhverfi eldfjalla. En áhrifin eru ekki bara neikvæð; hóflegt gjóskufall virkar örvandi á gróður og jarðveg, brennisteinn er jákvæður fyrir vínvið, gjóskulög geta, vegna víðfeðmar útbreiðslu, verið afburðar góð leiðarlög á stórum landsvæðum ásamt því að vera nytsamleg til aldursgreininga á ýmsum viðburðum.

Þemað í þessu námskeiði er ELDGOSIÐ þar sem áherslan er á (i) frumbreytur gosferlanna (þ.e. rishraði kviku, afgösun og framleiðni) sem stjórna hegðun og afli goss, (ii) þau ferli sem ráða mestu um dreifingu gosefna (þ.e. hrauns, gjósku og gasa) frá gosopi og (iii) eldgosavá vegna hraunflæðis, gjóskufalls og gasmengunar. Þetta er sjö vikna námskeið og fyrirkomulagið verður þannig að fyrstu 3-4 vikurnar eru fyrirlestrar og umræðutímar sem taka á ofangreindum áhersluatriðum. Í seinni hluta námskeiðsins fá nemendur verkefni sem leyst er í 2-3 manna hópum. Verkefnið er tvíþætt, annars vegar beinist það að gosferlum og hins vegar eldgosavánni. Farið verður í tveggja daga vettvangsferð þar sem hver hópur safnar gögnum um og sýnum af gosefnum til frekari mælinga inni á rannsóknarstofu. Gögnin og mælingarnar ásamt verkfærakistunni VETOOLS eru síðan notuð af hverjum hóp sem grunnur að mati á eldgosavá inni á athugunarsvæðinu og niðurstöðunum skilað sem skýrslu (á ensku) sem er sett upp eins og grein í alþjóðlegu tímariti. Væntanlegt nemenda-vinnuálag í þessu námskeiði er um 150 tímar (c.a. 20 tímar per einingu = tímar per viku).

Kennt á vormisseri, blokk 2, á hverju ári.

Ferðamennska á norðurslóðum: Iðkun og upplifun (LAN214F)

Námskeiðið verður kennt frá byrjun mars – maí 

Námskeiðið fjallar um ferðamennsku á norðurslóðum með áherslu á upplifun ferðamanna og tengsl ferðamennsku við samfélög og landslag á norðurslóðum. Markmið þess er að kynna nemendum rannsóknir og kenningar sem tengjast iðkun, upplifun og framkvæmd ferðamennsku á norðurslóðum. Spurningar um tengsl gesta og gestgjafa, þróun ferðaþjónustu og upplifunar ásamt samfélagsleg og umhverfisleg áhrif ferðamennsku verða teknar til skoðunar. Kennsla er byggð á rannsóknum þar sem beitt er ólíkum fræðilegum sjónarhornum og mismunandi tilvik/dæmi eru kynnt.

Auglýsing um aðgang að námskeiðinu er send til framhaldsnema í byrjun hvers árs. Athugið að takmarkaður fjöldi námsplássa er í boði og ganga nemendur Land- og ferðamálafræði fyrir. Skráning í námskeiðið fer fram í gegnum MS-SENS (mssens@hi.is)

Umhverfis- og samfélagsleg ábyrgð í ferðamennsku (LAN417F)

Samfara auknum umsvifum ferðaþjónustunnar út um allan heim aukast umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðamennsku jafnt og þétt. Það er því mikilvægt að nemendur í ferðamálafræði og skyldum fagsviðum þekki og skilji þessi áhrif og geti beitt viðeigandi aðferðum til að stýra þeim. Enn fremur er mikilvægt að nemendur skilji hlutverk þessara áhrifa í víðara samhengi og tengsl þeirra við loftlagsbreytingar og sjálfbæra framtíð. Markmið námskeiðsins er að efla þekkingu nemenda á umhverfis- og samfélagslegri ábyrgð í ferðamennsku og mikilvægi hennar í uppbyggingu sjálfbærrar ferðamennsku. Áhersla verður lögð á að greina umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðaþjónustu. Kynnt verða mismunandi umhverfisstjórnunarkerfi og umhverfisvottanir í ferðaþjónustu og samfélagslegri ábyrgð fyrirtækja rædd. Mismunandi nálganir, tæki og aðferðir sem notaðar eru á sviði umhverfisstjórnar og samfélagslegrar ábyrgðar verða enn fremur kynnt.

Fjarkönnun og umhverfisvöktun (LAN211F)

Lögmál og grundvallaratriði fjarkönnunar. Rafsegulgeislun, víxlverkun við lofthjúp og yfirborð jarðar. Endurvarp og eigingeislun. Eiginleikar ljósmynda, hitamynda, örbylgju- og ratsjármynda. Yfirlit yfir annars konar fjarkönnun: LIDAR, bylgjuvíxlmyndir, fjölgeisla- og jarðsjármælingar, fjarkönnun á öðrum reikistjörnum.

 Fjarkönnunargögn og aðferðir við öflun þeirra. Nemar og skannar um borð í gervitunglum og flugvélum. Upplausn mynda: rúmfræðileg, rófgreinihæfni, geislastyrkur, tími. Saga fjarkönnunar á 20. og 21. öld.

Notkun og túlkun loftmynda og gervitunglamynda. Myndvinnsla og greining: forvinna, upprétting, strekking, vinnsla með fjölda banda, stýrð og sjálfvirk flokkun, landgreiningar og rannsóknir á breytingum, líkangerð. GPS. Samfelling gagna og landupplýsinga. Framsetning og miðlun fjarkönnunargagna.

Umhverfisvöktun og gildi fjarkönnunar á ýmsum fræðasviðum: landfræði, jarðfræði og líffræði. Umhverfisvöktunarkerfi vegna snöggra og hægfara umhverfisbreytinga, náttúruvár, atburða og kortagerðar. Öflun og vinnsla rauntímagagna.

Kennslufyrirkomulag: Fyrirlestarar, umræðutímar og vikuleg verkefni í tölvuveri í öflun, greiningu og túlkun fjarkönnunargagna. Unnið verður með landupplýsingakerfi, einkum ArcGIS og QuantumGIS, svo og ýmis myndvinnsluforrit. Sjálfstætt rannsóknaverkefni á sviði fjarkönnunar og umhverfisvöktunar.

Náttúruvá og samfélag (LAN215F)

Í námskeiðinu er fjallað ítarlega um þann vanda sem náttúruvá af ýmsu tagi skapar samfélögum af mismunandi gerð og við ólíkar aðstæður. Framlag landfræði og félagsvísinda til þekkingar á náttúruvá og tengslum hennar við samfélagið er rakið. Farið er yfir helstu fræðileg hugtök og kenningar til að varpa ljósi á viðbrögð fólks og aðlögun þess að náttúruvá. Áhættuhugtakið er skoðað sérstaklega og gerð grein fyrir rannsóknum á skynjun einstaklinga og hópa á áhættu tengdri náttúruvá. Einnig er skoðað hvernig unnt er að leggja hlutlægt mat á áhættu og draga úr áhrifum atburða, staðbundið eða á stærri svæðum. Almannavarnahringrásin er kynnt og fjallað um hlutverk og ábyrgð hinna ýmsu viðbragðsaðila. Dæmi eru tekin af tilteknum atburðum í ríkari og fátækari hlutum heimsins. Nemendur kynna sér og safna gögnum um tiltekna atburði ítarlega, greina þau og rökræða viðbrögð og afleiðingar. Íslenskar rannsóknir landfræðinga og annarra á þessu sviði verða skoðaðar sérstaklega. Einnig fara nemendur í kynnisheimsóknir til íslenskra aðila og stofnana sem sinna almannavörnum og viðbragði við náttúruhamförum.

Landslag og orkumál (LAN220F)

Kennt annað hvert ár þegar ártal er slétt tala.

Landslagshugtakið er skoðað á gagnrýninn hátt út frá sjónarhorni mannvistarlandfræði. Breytingar á landnýtingu, orsakir þeirra og afleiðingar fyrir landslag eru ræddar. Sérstök áhersla verður lögð á nýtingu endurnýjanlegrar orku og landslagsáhrif hennar. Átök vegna ólíkra hagsmuna og/eða sýnar á náttúruna eru greind. Samspil orkuvinnslu, ferðaþjónustu og friðlýsingar svæða á Íslandi verður skoðað með tilliti til landslags. Einnig er rætt hvernig ákvarðanir um orkunýtingu eru teknar og að hve miklu leyti sjónarmið almennings koma við sögu.

Farin er vettvangsferð í nágrenni Reykjavíkur.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 1 (LAN117F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Náttúruvá á Íslandi: Tegundir, útbreiðsla og orsakir (LAN020F)

Í námskeiðinu er einkum fjallað um þær tegundir náttúruvár sem algengastar eru á Íslandi, með sérstakri áherslu á ofanflóð og margvíslegar gerðir þeirra, svo sem snjóflóð og krapahlaup, skriður, grjóthrun og berghlaup. Farið er yfir fræðilega þekkingu á orsökum og einkennum ofanflóða og tengsl veðurfarsþátta og breytinga á þeim á tíðni, stærð og orsökum þeirra. Einnig er gerð grein fyrir helstu aðferðum við náttúrufræðilegar rannsóknir á slíkum flóðum og farið yfir hvað hægt er að gera til að verjast þeim.

Námskeiðið byggir að stórum hluta á verkefnavinnu og eigin framlagi nemenda. Snemma á misserinu verður farið í námsferð þar sem aflað verður gagna sem nemendur vinna með yfir misserið, skrifa um skýrslu og halda erindi í lok misseris.

Lögð er áhersla á lestur og rýningu lesefnis um náttúruvá og verkefni sem byggja á þessu. Nemendum verður úthlutað lesefni um tiltekna atburði, sem þeir kynna sér, gera grein fyrir í tíma og ræða.

Náttúruvá: Atburðir og eðli þeirra (LAN513M)

Í námskeiðinu er fjallað um hina ýmsu atburði og ferla í náttúrunni sem skapað geta vá. Náttúruvá er skilgreind og hugað að sögu umfjöllunar á þessu mikilvæga fræðasviði í ýmsum greinum náttúruvísinda. Gerð er grein fyrir náttúrufræðilegum orsökum og eðli náttúruvár af ólíku tagi. Fjallað er um yfirstandandi loftslagsbreytingar sem náttúruvá, sem og um samhengi ýmissa veður- og loftslagstengdra atburða við loftslagsbreytingar. Fjallað verður um ferli náttúruvárvöktunar á Veðurstofu Íslands og ferli hættumats í tengslum við náttúruvá.

Nemendur fara í 1 dags ferð um Suðurland í byrjun september, þar sem ummerki atburða sem flokka má sem náttúruvá eru skoðuð og rædd.

Náttúruvá og samfélag (LAN215F)

Í námskeiðinu er fjallað ítarlega um þann vanda sem náttúruvá af ýmsu tagi skapar samfélögum af mismunandi gerð og við ólíkar aðstæður. Framlag landfræði og félagsvísinda til þekkingar á náttúruvá og tengslum hennar við samfélagið er rakið. Farið er yfir helstu fræðileg hugtök og kenningar til að varpa ljósi á viðbrögð fólks og aðlögun þess að náttúruvá. Áhættuhugtakið er skoðað sérstaklega og gerð grein fyrir rannsóknum á skynjun einstaklinga og hópa á áhættu tengdri náttúruvá. Einnig er skoðað hvernig unnt er að leggja hlutlægt mat á áhættu og draga úr áhrifum atburða, staðbundið eða á stærri svæðum. Almannavarnahringrásin er kynnt og fjallað um hlutverk og ábyrgð hinna ýmsu viðbragðsaðila. Dæmi eru tekin af tilteknum atburðum í ríkari og fátækari hlutum heimsins. Nemendur kynna sér og safna gögnum um tiltekna atburði ítarlega, greina þau og rökræða viðbrögð og afleiðingar. Íslenskar rannsóknir landfræðinga og annarra á þessu sviði verða skoðaðar sérstaklega. Einnig fara nemendur í kynnisheimsóknir til íslenskra aðila og stofnana sem sinna almannavörnum og viðbragði við náttúruhamförum.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 2 (LAN219F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Lokaverkefni (LAN441L)

• Efni lokaverkefnis skal valið í samráði við leiðbeinanda (leiðbeinendur) úr hópi fastra kennara deildar. Lokaverkefnið geta verið 30, 60 (algengast) og 90 einingar. Að öllu jöfnu tekur undirbúningur og vinna lokaverkefnis a.m.k. tvö misseri. Sérhverjum meistaranema er frá upphafi náms úthlutað umsjónarkennara sem leiðbeinir um skipulag námsins. Ef nemandi er ekki komin með leiðbeinanda fyrir lokaverkefni þá ber honum að snúa sér til umsjónarkennara til að fá aðstoð við það.
• Val viðfangsefnis er fyrst og fremst á ábyrgð nemandans en í samráði við leiðbeinanda. Þess skal gætt að verkefnið tengist viðfangsefnum viðkomandi námsleiðar.
• Próf lokaverkefnis skiptist í tvo hluta: Munnlegt próf og opinberan fyrirlestur.
• Viðstaddir í munnlegu prófi er nemandi, leiðbeinandi, prófdómari og meðlimir meistaranámsnefndar. Nemandinn heldur þar stutta kynningu um verkefnis sitt. Mikilvægt er að markmið og rannsóknarspurning (ar) komi skýrt fram, helstu niðurstöður og ályktanir sem draga má af verkefninu.
• Samkvæmt reglum meistaranám sviðsins þurfa allir nemendur sem hyggjast brautskrást frá Verkfræði- og náttúruvísindasviði að halda opinberan fyrirlestur um lokaverkefnið sitt. Haldnir eru 3 meistaradagar á sviðinu á ári eða fyrir hverja brautskráningu þar sem nemendur kynna verkefnin sín með opinberum fyrirlestri.
• Skila þarf rafrænu eintaki af lokaverkefni í Skemmuna sem er stafrænt varðveislusafn lokaverkefna við alla háskóla á Íslandi. 
• Samkvæmt reglum Háskóla Íslands eiga allar MS ritgerðir að vera opnar eftir að þeim hefur verið skilað inn á Skemmuna.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 3 (LAN301F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Lokaverkefni (LAN441L)

• Efni lokaverkefnis skal valið í samráði við leiðbeinanda (leiðbeinendur) úr hópi fastra kennara deildar. Lokaverkefnið geta verið 30, 60 (algengast) og 90 einingar. Að öllu jöfnu tekur undirbúningur og vinna lokaverkefnis a.m.k. tvö misseri. Sérhverjum meistaranema er frá upphafi náms úthlutað umsjónarkennara sem leiðbeinir um skipulag námsins. Ef nemandi er ekki komin með leiðbeinanda fyrir lokaverkefni þá ber honum að snúa sér til umsjónarkennara til að fá aðstoð við það.
• Val viðfangsefnis er fyrst og fremst á ábyrgð nemandans en í samráði við leiðbeinanda. Þess skal gætt að verkefnið tengist viðfangsefnum viðkomandi námsleiðar.
• Próf lokaverkefnis skiptist í tvo hluta: Munnlegt próf og opinberan fyrirlestur.
• Viðstaddir í munnlegu prófi er nemandi, leiðbeinandi, prófdómari og meðlimir meistaranámsnefndar. Nemandinn heldur þar stutta kynningu um verkefnis sitt. Mikilvægt er að markmið og rannsóknarspurning (ar) komi skýrt fram, helstu niðurstöður og ályktanir sem draga má af verkefninu.
• Samkvæmt reglum meistaranám sviðsins þurfa allir nemendur sem hyggjast brautskrást frá Verkfræði- og náttúruvísindasviði að halda opinberan fyrirlestur um lokaverkefnið sitt. Haldnir eru 3 meistaradagar á sviðinu á ári eða fyrir hverja brautskráningu þar sem nemendur kynna verkefnin sín með opinberum fyrirlestri.
• Skila þarf rafrænu eintaki af lokaverkefni í Skemmuna sem er stafrænt varðveislusafn lokaverkefna við alla háskóla á Íslandi. 
• Samkvæmt reglum Háskóla Íslands eiga allar MS ritgerðir að vera opnar eftir að þeim hefur verið skilað inn á Skemmuna.

Rannsóknir í land- og ferðamálafræði 4 (LAN416F)

Námskeiðið er samræðuvettvangur meistaranema í land- og ferðamálafræði um námið í heild, viðfangsefni rannsókna í landfræði og ferðamálafræði og aðferðir sem beitt er. Nemendur kynna hugmyndir og tillögur um eigin lokaverkefni og rýna verk hvers annars. Tekin eru til athugunar valin kenningaleg og aðferðafræðileg sjónarhorn sem eru áberandi í rannsóknum í greinunum um þessar mundir og gildi þeirra metið.

Meistaranemar hittast í annarri kennsluviku misseris ásamt umsjónarkennurum námskeiðsins. Þar er farið ítarlega yfir skipulagsatriði meistaranámsins, gengið úr skugga um að allir nýir nemendur hafi fengið umsjónarkennara og öðrum formlegum skilyrðum hafi verið fullnægt. Rætt er stuttlega um hugmyndir nýrra nemenda um sitt eigið nám. Einnig ákveða nemendur og kennarar í sameiningu hvaða efni skuli tekin til sérstakrar skoðunar síðar í námskeiðinu. Kennarar velja lykilheimildir um þessi efni og miðla til nemenda. Meginhluti námsins fer fram á tveggja daga vinnustofu í verkefnaviku námsbrautarinnar, þar sem nemendum er skylt að mæta. Doktorsnemar, nýdoktorar og kennarar eru einnig velkomnir. Þar eru tekin fyrir þau efni sem ákveðið var að skoða sérstaklega í upphafi misserisins. Nemendur halda framsögur um rannsóknatillögur sínar og þær eru rýndar ítarlega af samnemendum og kennurum. Lengra komnir nemendur miðla enn fremur af reynslu sinni til þeirra sem skemmra eru komnir.

Námskeiðið er skyldunámskeið á vor- og haustmisseri í meistaranámi í landfræði og ferðamálafræði. Hver nemandi tekur fullan þátt í námskeiðinu í þrjú misseri og fær metnar 2 einingar fyrir hvert misseri, alls 6 einingar. Undantekning er aðeins gerð ef nemandi tekur hluta af einingum sínum í skiptinámi erlendis eða ef námstími er styttri en fjögur misseri.

Námsmat byggir á þátttöku og frammistöðu nemenda í tímum.

Ferðamennska og víðerni (LAN114F)

Fjallað er um víðerni sem félagslega smíð og hlutlæga tilveru víðerna. Gefið er yfirlit yfir sögu víðernishugmyndarinnar í menningar- og sögulegu samhengi. Skoðuð eru markmið með verndun víðerna og helstu átök um varðveislu þeirra. Kynntar eru hugmyndir um skipulag og stjórnun víðerna fyrir ferðamennsku og útivist. Varpað er ljósi á tengsl milli ferðamennsku, víðerna og stefnu í stjórnun þeirra. Námskeiðið hefst á fimm daga ferð um víðerni Íslands.

Borgir og borgarumhverfi (LAN512M)

Sjónarhorn landfræðinnar (LAN118F)

Markmið námskeiðsins er að veita nemendum yfirlit yfir viðfangsefni og viðmið í landfræðilegum rannsóknum. Fjallað er um sögu landfræðinnar og sérstöðu hennar innan vísinda. Helstu tegundir þekkingar- og aðferðafræði í landfræðirannsóknum eru bornar saman. Gerð er grein fyrir nýjum áherslum í bæði náttúrulandfræði og mannvistarlandfræði. Lesin eru verk valinna fræðimanna og rýnt í kenningar þeirra. Nemendur fá ennfremur þjálfun í að móta eigið rannsóknarverkefni

Jarðvegsfræði (LAN113F)

Námskeiðið felur í sér eftirfarandi helstu þætti:

• Jarðvegsmyndandi ferlar.
• Jarðvegsflokkun og dreifing jarðvegsgerða á heimsvísu.
• Jarðvegsrof og landhnignun.
• Áhrif fólks á jarðveg og gróður.
• Næringarefnabúskapur jarðvegs.
• Eðlis- og efnaeiginleikar jarðvegs.
• Hlutverk jarðvegs í vistkerfum.
• Íslenskur jarðvegur og einkenni.
• Mælikvarðar jarðvegsgæða.
• Áhrif utan að komandi þátta (t.d. gróður og loftslag) á jarðveg og næringarefnainnihald.
• Jarðvegur sem rannsóknarefni í sambandi við mannvist og umhverfissögu.
• Þjálfun á rannsóknastofu til að rannsaka eiginleika jarðvegs (t.d. jarðvegsgæði).

Námskeiðið samanstendur af fyrirlesturum, vettvangs- og rannsóknastofuvinnu og ritgerðaskrifum.

Rannsóknaraðferðir félagsvísinda (FÉL301F)

Markmið námskeiðsins eru þríþætt: i) að nemendur öðlist dýpri skilning á rannsóknarferlinu og helstu rannsóknaraðferðum, ii) að nemendur fái þjálfun í því að kynna sér og leggja sjálfstætt mat á fyrirliggjandi rannsóknir og iii) að nemendur fái þjálfun í því að setja fram rannsóknarspurningar með hliðsjón af kenningarlegri umræðu og fyrirliggjandi rannsóknum. Fyrirlestrar: Fjallað er um hugtakanotkun og rannsóknaraðferðir með áherslu á að i) draga fram styrkleika og veikleika mismunandi aðferða og ii) tengja saman aðferðafræði, aðferðir og kenningarleg málefni og álitamál. Umræðutímar: Nemendur lesa allmörg rannsóknardæmi og ræða rannsóknaraðferðir á gagnrýninn hátt í tengslum við tiltekin félagsfræðileg umfjöllunarefni. Lokaverkefni: Nemendur skrifa sjálfstæða rannsóknartillögu.

Megindleg aðferðafræði (FMÞ001F)

Meginefni námskeiðsins eru megindlegar rannsóknaraðferðir og tölfræði í félags- og menntavísindum. Lögð er áhersla á virka þátttöku nemenda og umfjöllun um þátt rannsókna í samfélaginu. Fjallað er um helstu rannsóknarsnið, úrtaksfræði og gerð spurningalista. Í tölfræðihluta er kennt um lýsandi tölfræði og ályktunartölfræði og fjallað ítarlega um dreifigreiningu og aðhvarfsgreiningu. Nemendur vinna hagnýt verkefni í tölfræðilegri úrvinnslu gagna með jamovi forritinu samhliða fyrirlestrum. Nemendur geta unnið með eigin gögn.

Eigindlegar rannsóknaraðferðir I (FMÞ103F)

Markmið námskeiðsins er að nemendur kynnist fjölbreytileika og fræðilegum forsendum eigindlegrar rannsóknahefðar í félagsvísindum og öðlist reynslu í að beita eigindlegum aðferðum. Um hagnýtt námskeið er að ræða þar sem hver nemandi vinnur sjálfstætt rannsóknarverkefni sem felst í því að hanna og undirbúa rannsókn, afla gagna, greina þau og skrifa um helstu niðurstöður undir handleiðslu kennara. Í námskeiðinu verður farið ítarlega í undirbúning rannsókna, gerð rannsóknaráætlunar, gagnaöflun, greiningu og skrif.

Siðfræði náttúrunnar (HSP722M)

Námskeiðið fjallar um samband manns og náttúru frá heimspekilegu sjónarhorni. Fjallað er um helstu frumkvöðla náttúrusiðfræðinnar og áhrifamestu kenningar sem settar hafa verið fram. Gerð grein fyrir ólíkri náttúrusýn manna og mismunandi grunnafstöðum til náttúrunnar - þ.e. mannhverfri, visthverfri og lífhverfri afstöðu. Einnig fjallað um tengsl umhverfis- og þróunarmála og tengsl umhverfishyggju og lýðræðisþróunar. Rætt um álitaefni eins og: Getur siðfræðin nýst við lausn umhverfisvandamála?, Hvers konar verur hafa siðferðisstöðu?, Geta náttúrleg fyrirbæri búið yfir eigingildi?, Hafa dýr einhver réttindi?, Er einhver grundvallarmunur á (af)stöðu karla og kvenna gagnvart náttúrunni?, og Hvert er siðferðilegt inntak sjálfbærrar þróunar?

Eldfjallafræði (JAR514M)

Eldgos eru eitt þeirra meginferla sem skapar og mótar svipmót jarðar. Eldgos geta leitt af sér hamfarir og valdið verulegu tjóni á mannvirkjum. Kvikugösin sem rísa upp frá eldspúandi gígunum viðhalda andrúmslofti jarðar, sem og hafa veruleg áhrif á eiginleika andrúmsloftsins og loftstrauma þess. Kvikuvirkni neðanjarðar, og í sumum tilfellum eldvirknin ofan jarðar, hefur myndað beint eða óbeint stóran hluta að þeim málmum sem við nemum úr jörðu. Þannig að fyrirbærið eldgos hefur bein og óbein áhrif á mannkynið sem og tengsl við margar af undirgreinum jarðvísindanna. Af þeim sökum er grunnskilningur á því hvernig eldfjöll og eldstöðvakerfi virka og framlag eldvirkninar til hringrásaferla jarðar góð undirstaða fyrir alla nemendur í jarðvísindum.

Í þessu námskeiði verður farið í grunnatriði eldfjallafræðinnar; ferðalag kviku upptakastað til yfirborðs og almenn ferli sem stjórna eldvirkni á yfirborði og dreifingu gosefna. Fjallað verður líka um grunnatriði eldgosavár og hnattrænna áhrifa eldgosa.

Verklegar æfingar eru vikulega og beinast að því að leysa vandamál með útreikningum, greiningu gagna og rökstuðningi. Ein vettvangsferð á Reykjanes.

Grunnvatnsfræði (JEÐ502M)

Sjö vikna námskeið (kennt fyrri 7 vikur haustmisseris). Námskeiðið verður kennt ef þátttaka er nægileg. Námskeiðið kann að verða kennt sem lesnámskeið

Grunnvatn í jörðu, vatn í jarðvegi, gerðir og eiginleikar vatnsleiðara (poruhluti, heldni, gæfni, forðastuðlar, opnir, lokaðir og lekir vatnsleiðarar, einsleitir vatnsleiðarar, stefnuóháð og stefnuháð lekt).  Eiginleikar grunnvatnsflæðis, lögmál Darcy, grunnvatnsmætti, lektarstuðull, vatnsleiðni, innri lekt.  Lektarstuðull í bæði einsleitum og stefnuháðum vatnsleiðurum, straumlínur og straumlínunet, stöðugt og óstöðugt flæði um opna, lokaða og leka vatnsleiðara.  Almennar flæðijöfnur grunnvatns.   Grunnvatnsflæði að borholum, niðurdáttur, dæluprófanir, eiginleikar vatnsleiðara út frá dæluprófunum, nýting grunnvatnsborholna, ferskvatnslinsur og jarðsjór, flutningur efna með grunnvatni, gæði grunnvatns, mengun.  Dæmi um grunnvatn og nýtingu þess á Íslandi, reiknilíkön af grunnvatnsflæði.  Nemendur vinna þverfaglegt verkefni um grunnvatn og nýtingu þess.

Jarðskjálftafræði (JEÐ505M)

Spennu- og aflögunarþinir, öldulíkingar fyrir P-og S-bylgjur. Rúmbylgjur og leiddar bylgjur. Helstu jarðskjálftabylgjur: P-, S-, Rayleigh- og Love-bylgjur. Frjálsar sveiflur jarðar. Gerð og eiginleikar jarðskjálftamæla. Upptök jarðskjálfta: Brotlausn, vægi, stærð, orka, tíðniróf, áhrif. Dýpi jarðskjálfta, dreifing þeirra um jörðina og samband við jarðfræði. Jarðskjálftabylgjur og innri gerð jarðarinnar.

Námskeiðið er ýmist kennt með hefðbundnum hætti (fyrirlestrar, heimadæmi, verkefni) eða sem lesnámskeið þar sem nemendur kynna sér efnið og gera því skil skriflega og í umræðutímum.

Inngangur að kortagerð og GIS (LAN116F)

“visualization is the process of making the invisible visible[...] the process of making the cognitive imagination visual using available and culturally dominant technologies is one of the most consistent behaviors of mankind.”

„Myndræn framsetning er að gera ósýnileg fyrirbæri sýnileg [eða] það að gera sjónrænt grein fyrir ímyndun hugans með tiltækri tækni og í samræmi við menningarleg viðmið. Þetta er eitt af því sem mannkynið hefur alltaf leitast við að gera.” - Cox, D. (2006). "Metaphoric Mappings: The Art of Visualization." MIT Press.

Kortagerð er einn af mikilvægum hlutum landupplýsingahönnunar.

Nemendur kynnast fræðilegri undirstöðu kortagerðar með hjálp stafrænnar tækni. Námskeiðinu er ætlað að veita nemendum greinargóðan skilning á hugtökum og hagnýtum atriðum sem snerta myndræna framsetningu á kortum og miðlun landfræðilegra upplýsinga. Það snertir ýmis mikilvæg svið í landfræði og skyldum greinum. Í gegnum fyrirlestra og umræður fá nemendur skilning á sögu kortagerðar, helstu kenningum og hugtökum á fagsviðinu og hlutverki landfræðilegra upplýsingakerfa við gerð korta nú á dögum. Fyrirlestrum er fylgt eftir með verkefnum sem hjálpa nemendum að skilja undirstöðuhugtök kortagerðar, sem og skipulegum æfingum í tölvuveri  þar sem nemendur læra að nýta sér landfræðileg upplýsingakerfi við einfalda greiningu og framsetningu landupplýsinga. Nemendur öðlast færni til að rýna eigin verk og annarra á gagnrýninn hátt og geta útskýrt og réttlætt eigin ákvarðanir varðandi myndræna framsetningu á korti.

Skipulag og aðferðir í rannsóknum (LÍF128F)

Markmið er að veita nemendum í rannsóknarnámi, meistara og doktorsnemum, innsýn í hagnýt atriði varðandi námið, undirbúning og framkvæmd rannsókna og frágang gagna.

Farið verður í siðferðileg, hagnýt og tæknileg atriði er varða skyldur leiðbeinanda og umsjónar, skil á stöðuskýrslum, rannsóknaráætlun og stöðupróf, nemendaskipti. Skyldur og réttindi nemans gagnvart kennara og HÍ, skyldur kennara við nemanda, frágangur lokaritgerðar/greina, höfundar að útgefnu efni tengdu verkefninu, launa/styrkjamál á meðan á námi stendur. Öryggi á tilraunastofu, tryggingamál o.fl. tengdu öryggi nemenda. 

Undirbúningur og gerð styrkumsókna, sjóðir sem framhaldsnemendur geta sótt um styrki í. Frágangur gagna, greinaskrif, fyrirlestrar (framsaga og raddbeiting), gerð veggspjalda, atvinna að námi loknu og atvinnuviðtöl.

Uppbygging námsins: Fyrirlestrar umsjónaraðila, erindi gestafyrirlesara og umræðufundir, framsögur nemenda, útbúningur veggspjalda, yfirlestur og verkefnavinna.

Miðað er við að námskeiðið standi í 11 vikur á haustmisseri.

Hnattrænar loftslagsbreytingar (UAU107M)

Loftslagsbreytingar eru hnattrænt vandamál og eitt af mest krefjandi umhverfisvandamálum líðandi stundar og verður áfram í nánustu framtíð. Síðan 1992 hafa verið margir fundir og samkomulög á vegum Sameinuðu þjóðanna.

Í námskeiðinu verður farið yfir loftslagsbreytingar frá nokkrum sjónarhornum. Byrjað á að fara yfir helstu gögn og vísindi er tengjast loftslagsbreytingum og líkönum af framtíðar breytingum. Síðan verður fjallað um áhrif og varnarleysi (e. vulnerability) og viðleitni til að draga úr áhrifum og aðlagast loftslagsbreytingum. Einnig er fjallað um málefni eins og loftslags-flóttamenn, mismunandi áhrif eftir kyni og samningaviðræður.

Einkunnargjöf byggir á skriflegu verkefni, þátttöku í tímum og kynningum, auk stuttrar könnunar. Nemendur sem taka þetta námskeið hafa almennt mjög mismunandi bakgrunn og þú munt hafa tækifæri til að læra um loftslagsbreytingar frá mismunandi sjónarhornum.

Gróðurríki Íslands og jarðvegur (LÍF615M)

Kennt á móti LÍF 606M og ráða skráningar hvort námskeiðið er kennt. Íslenska háplöntuflóran; samsetning, fjölbreytni, staða í flóruríki jarðar. Heimskautaflóran: uppruni, kerfisfræði, vistfræði. Líflandafræði flórunnar við Norður Atlantshaf. Ísöld á norðurhveli, ísaldarlok á Íslandi og í Evrópu og gróðursaga á nútíma. Tilgátur um aldur og uppruna íslensku flórunnar og heimskautaflóru á norðurhveli. Íslenskur jarðvegur; myndun, sérkenni, eyðimerkurmyndun. Gróðurbreytingar eftir landnám. Flóra Íslands og útbreiðsla um landið, búsvæði og líffræðileg fjölbreytni. Válistategundir. Aðferðir til að lýsa og flokka gróður. Íslensk gróðurlendi: flokkun, útbreiðsla, umhverfi og nýting. Verkleg kennsla fer að hluta til fram að sumari til: 4 daga sumarnámskeið.

Ferðamennska á norðurslóðum: Iðkun og upplifun (LAN214F)

Námskeiðið verður kennt frá byrjun mars – maí 

Námskeiðið fjallar um ferðamennsku á norðurslóðum með áherslu á upplifun ferðamanna og tengsl ferðamennsku við samfélög og landslag á norðurslóðum. Markmið þess er að kynna nemendum rannsóknir og kenningar sem tengjast iðkun, upplifun og framkvæmd ferðamennsku á norðurslóðum. Spurningar um tengsl gesta og gestgjafa, þróun ferðaþjónustu og upplifunar ásamt samfélagsleg og umhverfisleg áhrif ferðamennsku verða teknar til skoðunar. Kennsla er byggð á rannsóknum þar sem beitt er ólíkum fræðilegum sjónarhornum og mismunandi tilvik/dæmi eru kynnt.

Auglýsing um aðgang að námskeiðinu er send til framhaldsnema í byrjun hvers árs. Athugið að takmarkaður fjöldi námsplássa er í boði og ganga nemendur Land- og ferðamálafræði fyrir. Skráning í námskeiðið fer fram í gegnum MS-SENS (mssens@hi.is)

Skipulag byggðar og lands (LAN610M)

Í námskeiðinu eru kynntar helstu kenningar, hugtök og viðfangsefni skipulagsfræði, söguleg þróun skipulagsgerðar og stjórnkerfi skipulagsmála.

Megináhersla námskeiðsins er á hagnýtar aðferðir við skipulagsgerð, sérstaklega fyrir skipulag stærri landfræðilegra heilda, eins og þéttbýlisstaða, sveitarfélaga eða landshluta. Nemendur kynnast og þjálfast í að beita ólíkum aðferðum við gagnaöflun, greiningu og túlkun á byggð, samfélagi, náttúrufari og ólíkum hagsmunum varðandi þróun byggðar og nýtingu lands, vegna skipulags tiltekins svæðis. Farið er yfir aðferðir til að leggja mat á aðstæður, áskoranir og tækifæri á skipulagssvæðinu. Einnig aðferðir við mótun og framsetningu skipulagstillagna og stefnu í skipulagi.

Fyrirlestrar, umræðutímar og verkefnavinna. Einstaklings- og hópverkefni.

Landvistkerfi (LÍF660M)

Fjallað verður um eftirfarandi efni:

Fæðuvefir og samfélög landvistkerfa bæði ofanjarðar og neðan. Hlutverk lífvera og annarra þátta við mótun búsvæða á landi. Samband líffræðilegrar fjölbreytni og vistkerfisferla, m.a. frumframleiðslu og hringrás næringarefna. Áhrif einstakra lífveruhópa og eiginleika þeirra, einkum plantna og grasbíta, á vistkerfisferla, stöðugleika og þanþol vistkerfa. Áhrif loftslagsbreytinga og landnýtingar á vistkerfi, með áherslu á norðurslóðir. Sérstaða íslenskara vistkerfa. Endurheimt hruninna og hnignaðra vistkerfa. Helstu aðferðir við rannsóknir á landvistkerfum.

Eldfjallafræði II – eldgos og eldgosavá (JAR258F)

Eldvirkni er eitt af frumöflum jarðarinnar sem móta, hafa áhrif á og stundum umbylta yfirborðsferlum jarðar. Andrúmslofti jarðar er ekki bara viðhaldið af eldfjallagösunum, heldur geta þau einnig haft veruleg áhrif eiginleika andrúmsloftsins, þar með talið loftstrauma og veðurfar. Gjóskufall, í miklu magni, getur eytt gróðurlendi. Öskuríkir gosmekkir geta haft áhrif á flugsamgöngur sem og innviði eins og rafmagnslínur og vatnsveitur. Gusthlaup og gjóskuhlaup eru algeng afleiða af sprengigosum og hafa valdið varanlegu tjóni á nánasta umhverfi eldfjalla. En áhrifin eru ekki bara neikvæð; hóflegt gjóskufall virkar örvandi á gróður og jarðveg, brennisteinn er jákvæður fyrir vínvið, gjóskulög geta, vegna víðfeðmar útbreiðslu, verið afburðar góð leiðarlög á stórum landsvæðum ásamt því að vera nytsamleg til aldursgreininga á ýmsum viðburðum.

Þemað í þessu námskeiði er ELDGOSIÐ þar sem áherslan er á (i) frumbreytur gosferlanna (þ.e. rishraði kviku, afgösun og framleiðni) sem stjórna hegðun og afli goss, (ii) þau ferli sem ráða mestu um dreifingu gosefna (þ.e. hrauns, gjósku og gasa) frá gosopi og (iii) eldgosavá vegna hraunflæðis, gjóskufalls og gasmengunar. Þetta er sjö vikna námskeið og fyrirkomulagið verður þannig að fyrstu 3-4 vikurnar eru fyrirlestrar og umræðutímar sem taka á ofangreindum áhersluatriðum. Í seinni hluta námskeiðsins fá nemendur verkefni sem leyst er í 2-3 manna hópum. Verkefnið er tvíþætt, annars vegar beinist það að gosferlum og hins vegar eldgosavánni. Farið verður í tveggja daga vettvangsferð þar sem hver hópur safnar gögnum um og sýnum af gosefnum til frekari mælinga inni á rannsóknarstofu. Gögnin og mælingarnar ásamt verkfærakistunni VETOOLS eru síðan notuð af hverjum hóp sem grunnur að mati á eldgosavá inni á athugunarsvæðinu og niðurstöðunum skilað sem skýrslu (á ensku) sem er sett upp eins og grein í alþjóðlegu tímariti. Væntanlegt nemenda-vinnuálag í þessu námskeiði er um 150 tímar (c.a. 20 tímar per einingu = tímar per viku).

Kennt á vormisseri, blokk 2, á hverju ári.

Umhverfis- og samfélagsleg ábyrgð í ferðamennsku (LAN417F)

Samfara auknum umsvifum ferðaþjónustunnar út um allan heim aukast umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðamennsku jafnt og þétt. Það er því mikilvægt að nemendur í ferðamálafræði og skyldum fagsviðum þekki og skilji þessi áhrif og geti beitt viðeigandi aðferðum til að stýra þeim. Enn fremur er mikilvægt að nemendur skilji hlutverk þessara áhrifa í víðara samhengi og tengsl þeirra við loftlagsbreytingar og sjálfbæra framtíð. Markmið námskeiðsins er að efla þekkingu nemenda á umhverfis- og samfélagslegri ábyrgð í ferðamennsku og mikilvægi hennar í uppbyggingu sjálfbærrar ferðamennsku. Áhersla verður lögð á að greina umhverfis- og samfélagsleg áhrif ferðaþjónustu. Kynnt verða mismunandi umhverfisstjórnunarkerfi og umhverfisvottanir í ferðaþjónustu og samfélagslegri ábyrgð fyrirtækja rædd. Mismunandi nálganir, tæki og aðferðir sem notaðar eru á sviði umhverfisstjórnar og samfélagslegrar ábyrgðar verða enn fremur kynnt.

Landfræðileg upplýsingakerfi 2 (LAN212F)

Námskeiðið er verkefnamiðað,nemendur vinna sjálfstætt að verkefnum undir leiðsögn kennara. Leiðsögn kennara felst einkum í tæknilegri og fræðilegri úrfærslu verkefna út frá landupplýsingafræðilegu (LUK) sjónarhorni. Stærri hluta af önninni vinna nemendur sín eigin verkefni, oft í tengslum við lokaverkefni (meistara eða doktorsverkefni). Verkefni nemenda geta verið úr hvaða vísindagrein sem er, en með LUK sjónarhorn sem þarf að leysa.

Efni námskeiðsins: Hnit og varpanir. Landræn fyrirbæri, eigindi og gagnagrunnar, grannfræði og landræn svið. Landrænar greiningar og brúanir, framsetning og miðlun landrænna gagna, 3D. Lýsigögn og varðveisla. Opinn hugbúnaður.

Áfanginn er próflaus en einkunn verður gefin fyrir lokaskýrslu og minni verkefni. Í upphafi annar þurfa nemendur að hafa á reiðum höndum lýsingu á verkefninu sem þeir ætla að vinna að ásamt mati á þeim landfræðilegum gögnum sem þarf til verksins.

Jarðskjálftaverkfræði 1 (BYG227F)

Markmið: Að veita nemendum innsýn í eðli og eiginleika jarðskjálfta og þjálfun í að meta áhrif jarðskjálfta.

Námsefni: Jarðskjálftavirkni. Upptakalíkön. Jarðskjálftabylgjur og útbreiðsla þeirra. Líkön sem lýsa yfirborðshreyfingu í jarðskjálftum og deyfingu hennar. Áhrif yfirborðslaga. Línuleg og ólínuleg jarðskjálftasvörunarróf. Kortlagning jarðskjálftavár. Miðað er við að nemendur leysi stærri verkefni undir umsjón kennara og skrifi skýrslu um þau.

Áföll, sorg og sálræn skyndihjálp (FRG205G)

Markmið námskeiðsins er að nemendur öðlist grunnþekkingu á áföllum og áhrifum þeirra á samfélög og einstaklinga. Fjallað verður um skipulag almannavarna og áfallastjórnun og sérstök áhersla lögð á að kynna hlutverk félagsráðgjafa á þeim vettvangi. Þá er rætt um gildi sálræns stuðnings við þolendur áfalla og helstu þætti sálrænnar skyndihjálpar og áfallahjálpar. Einnig verður rætt um skilgreiningar á áföllum, líkamleg og sálræn einkenni þeirra og áfallastreituviðbrögð.

Myndvinnsla og landgreiningar í jarðfræðirannsóknum (JAR251F)

Vikulegar æfingar þar sem nemendur vinna með eftirfarandi sérsvið:

1. Gagnagreining og úrvinnsla með stór gagnasöfn: Google Earth Engine. Farið verður yfir notagildi, skriftir og túlkun. Unnið verður með hitagögn úr gervitunglum, tengd eldvirkni eða jarðhita, og jafnframt farið yfir helstu lögmál hitafjarkönnunar og mikilvægi leiðréttinga vegna lofthjúps. Einnig verður unnið verkefni tengt náttúrufarsbreytingum, með fjölrófsgögnum. Tvær vikur.
2. Fjarkönnun með drónum. Lagalegt umhverfi og áskoranir við gagnaöflun. Notagildi, helstu skynjarar og tækjabúnaður. Skipulag gagnasöfnunar m.t.t. upplausnar og yfirgrips. Úrvinnsla gagna: myndmósaík, þrívíddarlíkön og flokkun. Tenging við viðkomandi fræðasvið og túlkun. Unnið verður með fjölbreytt gögn úr drónum: Ljósmyndir, hitamyndir, lidargögn. Ýmis sérhæfð forrit og búnaður. Tvær vikur.
3. Jarðsjármælingar. Farið verður yfir eðli og notagildi jarðsjármælinga fyrir jarðvísindi og fornleifafræði. Vettvangsferð til að afla gagna og þjálfa notkun búnaðar. Túlkun og samþætting við önnur gögn. Í sömu ferð verður farið yfir notkun dróna og vettvangsgeislamælis. Ein vika.
4. Fjölgeislamælingar. Fjallað verður um eiginleika fjölgeislamælinga og kortlagningu hafsbotnsins. Unnið verður með fjölgeislagögn í tölvuveri, útbúin þrívíddarkort sem túlkuð eru m.t.t. jarðfræði hafsbotnsins. Ein vika.
5. Ratsjárgögn. Eiginleikar ratsjármælinga úr gervitunglum og notagildi í umhverfisvísindum og rauntímaeftirliti. Unnið verður með SNAP hugbúnað og nemendur velja sér verkefni til að vinna með: Flóðakortlagning, landhæðarbreytingar, mengunarvöktun. Ein vika.

Nemendur skrá kerfisbundið gögn af ólíkum uppruna inn í landupplýsingakerfi. Farið verður yfir ýmsar myndvinnsluaðferðir og LUK greiningar: Hnitsetningu, skerpingu, flokkun, kvörðun, greiningu á jöðrum, mynstri og breytingum, brúun, þrívíddargreiningar, rúmmálsútreikninga og líkangerð.

Jarðskorpuhreyfingar og aflfræði jarðar - mælingar og líkön (JEÐ209F)

Námskeiðið er haldið á fyrri hluta vorannar. Námskeiðið verður kennt ef þátttaka er nægileg.  Námskeiðið kann að verða kennt sem lesnámskeið.
Í námskeiðinu er fjallað um mælingar á jarðskorpuhreyfingum og aflfræðileg líkön af ferlum í jarðskorpu og möttli jarðar. Áhersla er lögð á tvær meginaðferðir geimlandmælinga, Global Navigation Satellite System (GNSS) landmælingar og bylgjuvíxlmælingar úr ratsjárgervitunglum (interferometric analysis of synthetic aperture radar images, InSAR). Einnig eru teknar fyrir þenslumælingar í borholum, hæðar- og hallamælingar. Farið er yfir fræðilegan grunn aðferðanna sem og úrvinnsla gagna sem safnað er. Nemendur fá reynslu í söfnun og úrvinnslu gagna, og mati á skekkjuvöldum og óvissum. Fjallað er um hvernig mælingar á jarðskorpuhreyfingum nýtast við rannsóknir á aflfræði jarðar, þar með talið flekahreyfingum, eldfjallaaflögun, jarðskjálftum og hæðarbreytingum vegna fargbreytinga á yfirborði jarðar, t.d. vegna jöklabreytinga. Farið er yfir fræðileg líkön sem notuð eru til að túlka jarðskorpuhreyfingar og reiknilíkön kynnt. Nemendur vinna sjálfstætt verkefni sem tengist einum eða fleirum af eftirtöldum þáttum: mælingum á jarðskorpuhreyfingum, úrvinnslu gagna og túlkun jarðskorpuhreyfinga með hliðsjón af líkönum fyrir aflfræðileg ferli í jarðskorpu og möttli jarðar.

Fjarkönnun og umhverfisvöktun (LAN211F)

Lögmál og grundvallaratriði fjarkönnunar. Rafsegulgeislun, víxlverkun við lofthjúp og yfirborð jarðar. Endurvarp og eigingeislun. Eiginleikar ljósmynda, hitamynda, örbylgju- og ratsjármynda. Yfirlit yfir annars konar fjarkönnun: LIDAR, bylgjuvíxlmyndir, fjölgeisla- og jarðsjármælingar, fjarkönnun á öðrum reikistjörnum.

 Fjarkönnunargögn og aðferðir við öflun þeirra. Nemar og skannar um borð í gervitunglum og flugvélum. Upplausn mynda: rúmfræðileg, rófgreinihæfni, geislastyrkur, tími. Saga fjarkönnunar á 20. og 21. öld.

Notkun og túlkun loftmynda og gervitunglamynda. Myndvinnsla og greining: forvinna, upprétting, strekking, vinnsla með fjölda banda, stýrð og sjálfvirk flokkun, landgreiningar og rannsóknir á breytingum, líkangerð. GPS. Samfelling gagna og landupplýsinga. Framsetning og miðlun fjarkönnunargagna.

Umhverfisvöktun og gildi fjarkönnunar á ýmsum fræðasviðum: landfræði, jarðfræði og líffræði. Umhverfisvöktunarkerfi vegna snöggra og hægfara umhverfisbreytinga, náttúruvár, atburða og kortagerðar. Öflun og vinnsla rauntímagagna.

Kennslufyrirkomulag: Fyrirlestarar, umræðutímar og vikuleg verkefni í tölvuveri í öflun, greiningu og túlkun fjarkönnunargagna. Unnið verður með landupplýsingakerfi, einkum ArcGIS og QuantumGIS, svo og ýmis myndvinnsluforrit. Sjálfstætt rannsóknaverkefni á sviði fjarkönnunar og umhverfisvöktunar.

Umhverfisskipulag (UMV201M)

Markmið: Nemendur fá yfirsýn yfir umhverfismál í heiminum með áherslu á helstu umhverfisáhrif vegna uppbyggingar þjóðfélaga og nýtingar á auðlindum. Nemendur læra að meta og bera saman mismunandi byggðamynstur og skipulagsmarkmið með tilliti til umhverfisáhrifa þeirra.

Efnisatriði: Námskeiðið gefur nemendum yfirsýn á umhverfisvandamál bæði í nærumhverfi og í heiminum. Áherslan er á greiningu og mat á áhrifum mismunandi landnotkunar á umhverfið. Dæmi um slíkar greiningar eru rannsökuð og leitað að mögulegum skipulagslausnum. Núverandi skipulagsstefna er skoðuð og metin með tilliti til verndunar umhverfisins.

Kennsla: Fyrirlestrar og hópvinna. Fyrirlestrar verða um helstu þemu sem verður nánar fjallað um í hópverkefnum. Í fyrirlestrum verður mikið af dæmum úr fræðilegum rannsóknum kynnt. Nemendur munu einnig taka þátt í fyrirlestrum með umræðum og litlum hópverkefnum.